อ่านเถอะ! มนุษย์ชอบเดินบนบันไดเลื่อนรถไฟฟ้า ส่งผลต่อส่วนรวมยังไง รู้ยัง?

มนุษย์ทั้งหลายที่ไม่มีรถยนต์เป็นของตัวเอง จะใช้บริการแท็กซี่ทุกวันก็เกรงใจเงินเดือนในกระเป๋า (เกรงใจพี่ ๆ คนขับเขาด้วย ดูยุ่ง ๆ ไม่ค่อยอยากรับผู้โดยสารเท่าไหร่) ชีวิตก็จะพึ่งอะไรไปไม่ได้นอกจากระบบขนส่งมวลชน รถเมล์เอย รถตู้เอย เรือด่วนเอย แต่ที่ (เหมือนจะ) สะดวกรวดเร็วและหลบเลี่ยงสภาพการจราจรที่ดี๊ดีของกรุงเทพฯไปได้ ก็คงไม่พ้นรถไฟฟ้านี่แหละ แต่สิ่งที่เป็นปัญหาพอ ๆ กับการใช้รถไฟฟ้า ก็คือการใช้บันไดเลื่อนรถไฟฟ้า ว่าตกลงแล้ว เราควรเดินทางซ้าย เดินทางขวา หรือไม่ควรเดินเลยกันแน่ มินิมอร์ขออาสาไขข้อข้องใจนี้ให้เอง ไปกันเลย!

gifsec.com

ในไทยเพิ่งมีการรณรงค์ไม่นานมานี้ว่าใครที่ไม่รีบ (เป็นคนสบาย ๆ ไปสายได้ครูไม่ดุ เจ้านายไม่ว่า)ก็เชิญยืนนิ่ง ๆ ทางขวาไปอย่างสงบ ส่วนทางซ้ายปล่อยให้มนุษย์ผู้มีธุระเขาได้เดินไปพิชิตจุดสูงสุดกัน

แต่คนไทยยังไม่ทันได้ชินกับกฏที่ว่านี้ ก็มีป้ายออกมาบอกอีกแล้วว่าห้ามเดินบนบันไดเลื่อนด้วยเหตุผลเรื่องความปลอดภัย แต่มินิมอร์มีเหตุผลอื่นมาประกอบด้วย เพราะมันเกี่ยวกับความเดือดร้อนของคนใช้รถไฟฟ้าทั้งเมืองเลยนะ (โห จริงดิ?)

js100.com

ที่สถานีรถไฟฟ้า Holborn ในลอนดอน ประเทศอังกฤษเขาทำการทดลองขึ้นมา หลังจากเจ้าหน้าที่คนหนึ่งไปฮ่องกงแล้วพบว่าบันไดเลื่อนรถไฟฟ้าที่ฮ่องกงเขาให้คนยืนทั้ง 2 ด้านเลย (เออ แปลกอ่ะ ไม่มีใครเดินสักคน!) แล้วมันทำให้คนที่นั่นเดินทางได้สะดวกขึ้น ไม่มีคนไปยืนออกันตรงบันได

อังกฤษเขาเลยเอาไอเดียนี้มาลองสังเกตกับบันไดเลื่อนตัวเองบ้าง หลังจากการสังเกตก็พบว่ายิ่งเปิดช่องให้คนเดินบนบันไดเลื่อนทางซ้าย ก็ยิ่งทำให้คนทั้งหมดที่ใช้รถไฟฟ้าเดินทางได้ช้าลงแถมออกันตรงทางเริ่มบันไดเลื่อนมากขึ้น!

บันไดเลื่อนสั้น ๆ ก็ยังไม่เท่าไหร่ แต่จากสถิติบันไดเลื่อนยาว ๆ ที่มีความสูง 24 เมตร จะทำให้คนไม่อยากเดิน มีคนอยากเดินแค่ 40% เท่านั้น (ก็มันย๊าวยาวอ่ะ ขี้เกียจเดิน ยืนเฉย ๆ ดีกว่า) (เออ แล้วคนเดินน้อยแล้วมันเกี่ยวอะไรกับฉันล่ะ)

พอมีคนเดินน้อย ที่ว่างด้านซ้ายบนบันไดเลื่อนก็ไม่ถูกใช้ให้เป็นประโยชน์ แทนที่จะได้จุคนเพิ่มขึ้นอีก ก็กลายเป็นที่โล่งว่างรอคนเดิน (ที่ก็ไม่มีใครเดิน) แถมทำให้คนจะมายืนออกันแน่นอยู่ตรงทางขึ้น (หรือลง) เพื่อรอต่อคิวยืนทางด้านขวา (เพราะทางซ้ายไว้เดิน แต่ฉันไม่อยากเดินนี่!)

จากการนั่งนับอย่างแข็งขันของเจ้าหน้าที่พบว่า ถ้าให้ยืนหนึ่งด้าน เดินอีกหนึ่งด้าน หนึ่งนาทีจะมีคนได้ขึ้นบันไดเลื่อนแค่ 81.25 คน แต่ถ้ายืน 2 ด้านเลย หนึ่งนาทีบันไดเลื่อนจะรับคนได้ 112.5 คน หรือจะมีคนยืนเพิ่มขึ้นได้อีก 31 คนต่อหนึ่งนาที (หรือเพิ่มขึ้น 28%) เลยล่ะ!

หลังจากมีการทดลองอย่างจริงจังในอังกฤษก็พบว่า...

สถิติการใช้บันไดเลื่อนรถไฟฟ้า	1 นาที	1 ชั่วโมง (ชั่วโมงเร่งด่วน)
ยืน 1 ด้าน เดิน 1 ด้าน	ยืนได้ 81.25 คน	ยืนได้ 12,745 คน
ยืนทั้ง 2 ด้าน	บืนได้ 112.5 คน	ยืนได้ 16,220 คน

การเดิน 1 ด้านจึงอาจทำให้เรา (คนเดียว) เดินทางได้เร็วขึ้น แต่ทำให้คนที่ใช้รถไฟฟ้าทั้งหมดเดินทางได้ช้าลง ในขณะที่ถ้าไม่มีคนเดินเลยก็จะเปิดโอกาสให้ทุกคนได้เดินทางได้เร็วขึ้น

แต่ก็ใช่ว่าทุกคนรู้แล้วจะทำตามนะ อย่างที่อังกฤษตอนแรกเขาใช้วิธีบังคับเอาเจ้าหน้าที่ไปยืนกั้นตรงช่องเดิน คนอยากเดินจะได้เดินไม่ได้ (เจ้าหน้าที่ต้องขึ้นลงบันไดเลื่อนวันละกี่รอบเนี่ย) แต่เขารู้สึกว่ามันเป็นการบังคับกันเกินไป ตอนหลังเลยใช้วิธีบอกเหตุผลดี ๆ เพื่อให้ทุกคนเข้าใจ ให้เจ้าหน้าที่ยืนบอกตรงบันไดเลื่อนนั่นแหละ ซึ่งก็ได้ผล ณ ขณะนั้น แต่พอเลิกทำ ก็มีคนกลับไปเดินเหมือนเดิม (ซึ่งมันก็เป็นสิทธิส่วนบุคคลนี่เนอะ)

js100.com

เรามาที่ไทยกันบ้าง ถ้าเทียบกับสถานีสุดฮอตในไทยอย่างรถไฟฟ้ามหานคร สถานีสีลม บอกเลยว่าความสูงบันไดเลื่อน 24 เมตรของสถานี Holborn ในอังกฤษนี่เด็ก ๆ ไปเลย เพราะบันไดเลื่อนที่สถานีสีลมสูง 43 เมตร (สูงที่สุดในเอเชียตะวันเฉียงใต้นะบอกเลย)

ถ้าคิดแบบคร่าว ๆ ด้วยความยาวของบันไดเลื่อนที่สถานีสีลม(ที่สูงกว่าที่อังกฤษ 1.79 เท่า) กับจำนวนคนใช้เท่า ๆ กับที่อังกฤษ ก็จะพบว่า...

สถิติการใช้บันไดเลื่อนรถไฟฟ้า	1 นาที	1 ชั่วโมง (ชั่วโมงเร่งด่วน)
ยืน 1 ด้าน เดิน 1 ด้าน	ยืนได้ 145 คน	ยืนได้ 22,813 คน
ยืนทั้ง 2 ด้าน	ยืนได้ 201 คน	ยืนได้ 29,033 คน

อย่างไรก็ตามบันไดเลื่อนที่ยาวเท่านั้นที่มีผลต่อจำนวนการจุคน นี่จึงอาจเป็นเหตุผลให้บันไดเลื่อน ฺฺBTS รณรงค์ให้ยืนชิดขวา ส่วน MRT ขอร้องว่าอย่าเดินเลย (บันไดเลื่อน BTS สั้น บันไดเลื่อน MRT ยาว)