คำถาม :
ผมอายุ 45 ปี เป็นมะเร็งปอดระยะที่สี่
ได้ผ่าตัดปอดออกไปข้างหนึ่ง
แต่มะเร็งแพร่กระจายไปกระดูกหลายจุด
ขณะนี้กำลังใช้เคมีบำบัดอยู่
ผมพยายามออกกำลังกายและกินอาหาร
ในแบบที่คุณหมอแนะนำทางยูทูป

ผมรู้ทฤษฏีรู้หลักชีวิตทั้งหมดที่คุณหมอพูด
และตอบคำถามบ่อยๆ

แต่ผมสารภาพกับคุณหมอว่า..

ผมกลัวการสูญเสียทุกสิ่งทุกอย่างไป
กลัวสูญเสียทุกอย่างที่บ่งบอกความเป็นตัวผม
ผมสู้อุตส่าห์ก่อร่างสร้างตัวและศึกษาอบรมมา
ผมพูดได้เต็มปากว่าผมเป็นคนดี มีความสุข
พอใจในสิ่งที่ตัวเองมีซึ่งก็ได้มาโดยสุจริตทั้งสิ้น

ผมรู้ทฤษฎีว่าทุกอย่างไม่เที่ยงเป็นอนิจจัง
แต่ผมกลัว ผมควรทำอย่างไรกับความกลัวนี้ครับ
.
.

คำตอบ จากหมอสันต์ ..
.
.
ผมตอบคำถามเดียวนะ
คือคำถามเรื่องความกลัวสูญเสียทุกอย่าง
ที่บ่งบอกถึงความเป็นตัวเองไป

"ทุกอย่าง" ที่คุณหมายถึงนั้น
ไม่ว่าจะเป็นชื่อเท่ๆของคุณ
คุณวุฒิสูงๆ ความรู้ดีๆที่สะสมมา
ความคิดดีๆ เมียของเราที่สวย
ลูกของเราที่น่ารัก
ความรับผิดชอบต่อสังคมและครอบครัว
ความฝันอันบรรเจิดที่จะสร้างสรรค์โน่นนี่นั่น

ทั้งหมดนี้คือสิ่งที่เรียกรวมๆว่า
"อัตตา" หรือ "อีโก้"

มันเป็นเพียงความคิดนะ
และมันจะต้องดับสูญไปอย่างแน่นอน
ไม่เมื่อใดก็เมื่อหนึ่ง

ความคิดนี้ ย่อมมีธรรมชาติเป็นเพียงลม
เมื่อเกิดขึ้นมาแล้ว แล้วก็ต้องดับไป

แต่ความไม่ลึกซึ้งในชีวิต
อาจทำให้เราเผลอเอาความคิดส่วนที่ถูกเก็บไวั
เป็นความจำกลับขึ้นมาปรุงหรือมาคิดต่อยอด
เป็นความยึดติด (attachment)
แต่นั่นก็เป็นความคิดอีกนั่นแหละ
ทั้งหมดนั้นล้วนต้องดับสิ้นไปอย่างไม่ต้องสงสัย

แต่ว่าคุณกลัวเหลือเกินที่จะเสียมันไป
ผมถามคุณหน่อยสิว่าทุกคืนที่คุณเข้านอน
คุณกลัวที่จะสูญเสีย "อัตตา" นี้ไปไหม

ไม่เลยใช่ไหม ..อ้าว..ทำไมละ
ตอนคุณเข้านอนคุณก็สูญเสียสิ่งเหล่านี้ไป
มันไม่เคยตามคุณไปถึงตอนที่คุณหลับลึกหรอก
ทำไมคุณไม่กลัวสูญเสียละ

ทุกคืนคุณรอเวลาที่จะได้เข้านอนเสียอีก
เพราะมันเป็นความโปร่งโล่ง
ที่จะได้วางสิ่งเหล่านี้ลง
อย่างน้อยก็ขณะที่่คุณหลับใช่ไหมละ

แต่คุณไม่กลัว
เพราะประสบการณ์สอนคุณว่า
การนอนหลับไม่ได้ทำให้อัตตาของคุณหายไป
พอคุณตื่นขึ้นมา มันก็ยังอยู่กันพร้อมหน้า

แต่ความตายมันไม่เหมือนการนอนหลับ
ตรงที่มันไปแล้วไปเลย
คุณได้ลงทุนลงแรงไปมากเหลือเกิน
กว่าจะสร้างความเป็นคุณขึ้นมาได้ถึงขนาดนี้
จึงรับไม่ได้ที่อยู่ๆทั้งหมดนี้จะหายไปดื้อๆ

ผมจะชี้ให้คุณเห็นอย่างหนึ่งนะ
ชีวิตนี้ประกอบด้วยร่างกาย (body)
ความคิด (thought)
และความรู้ตัว (consciousness หรือ awareness)

แขนอันทรงอิทธิพลของความรู้ตัว
ก็คือความสนใจ (attention)

ในการใช้ชีวิตเรามักจะปล่อยให้ความสนใจ
เข้าไปขลุกอยู่ในความคิดเสีย
จนเราซึ่งเป็นความรู้ตัว..
เผลอสำคัญผิดไปว่า
เราเป็นความคิด..
แทนที่จะเห็นตามความเป็นจริง

ว่าความคิดก็ดี ความรู้สึกก็ดี
เป็นแขกที่มาเยี่ยมเราเป็นครั้งคราวแล้วจากไป
ทิ้งเราไว้อยู่กับธรรมชาติของตัวเรา
คือความรู้ตัวนี้ซึ่งมีธรรมชาติสงบเย็น

แต่นี่เรากลับไปเผลอยึดถือเป็นตุเป็นตะว่า
เราคือความคิดเหล่านั้น
พอความคิดเหล่าน้้นจะมีอันเป็นไป
เราก็รับไม่ได้
เพราะเราได้ลงทุนลงแรงไปมากเหลือเกิน
กับสิ่งที่เราคิดว่าคือความเป็นเรา

นี่ตูข้ากำลังจะตาย
กำลังจะถูกลบชื่อออกจากสารบบของจักรวาลนี้

นี่เป็นตัวอย่างคลาสสิกของความเข้าใจผิดที่ว่า
ตูข้านี้เป็นอะไรที่แยกส่วนออกมาจากสิ่งอื่น
ส่วนนี้คือตัวข้า ส่วนอื่นไม่ใช่ตัวข้า
เข้าใจผิดว่าตัวตนของเรานี้ (self)
เป็นตัวตนที่ไม่เกี่ยวกับคนอื่นสิ่งอื่น (separated self)