ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย หากเราจะถูกฝึกให้จดและจำทุกเรื่องราวให้ถูกต้องหมดจรดครบถ้วน และจะเป็นไปได้หรือไม่ ถ้าการส่งสารของเราจะไม่มีที่ติ ไม่มีอคติ ไม่มีข้อผิดพลาด ไม่มีการแปลงตัวอักษรหรือความเข้าใจใส่ลงไปในตัวสารแล้วค่อยส่งต่อ

อาจเพราะเราคือมนุษย์ที่มีความรู้สึกนึกคิด มีกระบวนการรับฟัง คิด วิเคราะห์ แยกแยะ และประมวลผล ที่แตกต่างกันไปตามประสบการณ์ของแต่ละคนที่ได้พบเจอมา จึงไม่แปลกที่สาร มักถูกสื่อไปในทางที่คลาดเคลื่อนเล็กน้อย จึงไม่แปลกเลยที่ความเข้าใจอันผิดพลาดที่ใหญ่โตจะเกิดขึ้นตามมา อนึ่งเพราะมนุษย์ไม่เหมือนคอมพิวเตอร์ การส่งต่อเรื่องราวที่สลับซับซ้อน จึงมักถูกเปลี่ยนแปลงรูปร่างไปตามอารมณ์และจิตใจของตัวเอง

ด้วยระบบการทำงานที่ซับซ้อนของสมอง เราอาจพบข้อบกพร่องจากการจดจำมากกว่าการสื่อสาร การจดจำที่คลาดเคลื่อนอาจนำไปสู่การตีความที่ผิดทิศผิดทาง สุดท้ายสารที่ตั้งใจจะสื่อก็กลับกลายเป็นสารชิ้นใหม่ที่ผ่านการตัดต่อดัดแปลงจากบกพร่องของเราเอง

ผมลองมองกลับไปในวัยที่ให้ความสำคัญกับความจำที่เป็นเลิศ ก็คงจะเป็นช่วงวันวัยและเวลาของการสอบแข่งขันตามมาตรฐานการวัดความรู้ทางการศึกษา

แค่เพียง จำเก่ง จำแม่น จำคำตอบแน่นๆ ก็มีอภิสิทธิ์จะได้คะแนนอันท่วมท้นกว่าเพื่อนๆร่วมห้องที่เคยนั่งเรียนกันมา ความขยันถูกวัดค่าด้วยการท่องจำจนขึ้นใจ แต่อย่าได้เปลี่ยนแปลงสารนั้นให้เตลิดออกไปจากข้อสอบวัดมาตรฐานการศึกษาที่ถูกกำหนดเอาไว้ เราถูกจำกัดให้อยู่ในกรอบความคิดที่ถูกต้อง ชัดเจน โดยปราศจากการต่อยอด หรือ หาข้อโต้แย้งใดๆตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

หากเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องท่องจำ เราถึงต้องจำมันจนขึ้นใจ เทคนิคจาก "รอน ไวท์" ในฐานะผู้ที่มีความจำยอดเยี่ยมที่สุดคนหนึ่งของโลก เขาแนะนำให้เราต้องเลือกปฏิบัติโดยการใช้เทคนิคเพียงห้าข้อ 1.ชัดเจนในความโดดเด่น 2.จดบันทึกอย่างเป็นระบบ 3.จินตนาการถึงภาพที่สะดุดตาได้ 4.โดดเด่นจนติดตรึงอยู่ในความทรงจำให้เหมือนกาว และ 5.หมั่นทบทวนสิ่งที่บันทึกเอาไว้อย่างสม่ำเสมอ

เมื่อผ่านช่วงวันวัยที่ต้องใช้ความจำมาซักพัก เราจะเริ่มรู้จักกับความสามารถของตัวเองมากขึ้น ว่าแท้จริงแล้วการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้านั้น ก็ไม่ได้จำเป็นต้องจดจำหลักการอะไรให้ขึ้นใจไปเสียหมด หลักการที่ดีทำให้การสื่อสารนั้นจบลงง่ายและได้ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นแม่นยำตามที่คนส่วนใหญ่ยอมรับกันได้ แต่ในบทเรียนเดิมๆนั้นก็อาจเคลือบแฝงไปด้วยวิธีการที่ไม่แปลกใหม่ ไม่สดใหม่ ไม่เปลี่ยนแปลงไปตามหลักการเหตุและผลเดิมๆ หลายหลากการจดจำในครั้งอดีตกาลจึงกลายเป็นแค่วิวัฒนาการที่ล้าสมัย ที่เรายังคงจำใจปฏิบัติตามอย่างเชื่อฟัง

ผ่านมาหลายสิบปีจากวัยท่องจำสู่วัยที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ให้มาก หลากหลายวิวัฒนาการในสังคมถูกสาดซัดเข้ามาอย่างรวดเร็วไม่มีปี่ไม่มีขลุ่ย เพื่อนๆที่เป็นนักเรียนเรียนดีเรียนเก่งยึดอาชีพสมถะ ในขณะที่เพื่อนๆที่บ้ากิจกรรมกลับกลายเป็นพ่อค้าแม่ค้าชื่อดังในโลกออนไลน์

แท้จริงแล้วเราต่างหากที่เป็นผู้เลือก เราเลือกที่จะเป็นคนเก่งกาจในรูปแบบไหนก็ตามแต่ที่เราสนใจ การสื่อสารออกมาในรูปแบบการท่องจำอาจเหมาะสำหรับงานที่ไม่ต้องพึ่งความเข้าใจ แต่ทักษะสำคัญที่ชีวิตยังจำเป็นต้องใช้ในการค้นพบความสุขในรูปแบบตัวเอง คงไม่มีสูตรท่องจำจนสำเร็จหากปราศจากการลงมือทำ เมื่อลองทำเราถึงจะรู้ว่าพื้นที่ไหนเหมาะสมกับตัวเอง ไม่ฟิตเกินไป ไม่หลวมจนหย่อนยาน และไม่ทำร้ายจิตใจของตัวเอง ลองเลือกมองสิ่งที่ล้ำค่าไปกว่าการตัดสินใจบนพื้นฐานความรู้เดิมๆ หากเรากล้าพอที่จะค้นพบทฤษฎีชีวิตที่ดีให้แก่ตัวเอง

จนกว่าสมองจะเริ่มล้า จนหน่วยความจำค่อยๆเลอะเลือน เราจะจดจำแต่สิ่งที่ดี เพื่อที่จะต่อยอดความสร้างสรรค์นี้ให้แก่สังคม