วันนี้เป็นวันสิทธิมนุษยชนโลก (Human Rights Day) เลยทำให้นึกถึงสิ่งที่อ่านมาใน Homo Deus นิดหน่อย

คือคุณคนเขียน (ที่เป็นคนเขียน Sapiens) มาก่อนเนี่ย เขาพยายามจะค้นหาคำตอบว่า หลังจากที่มนุษย์เอาชนะความท้าทายหลักสามประการ (ซึ่งคือ ความอดอยาก สงคราม และโรคภัย) ได้แล้ว วัตถุประสงค์ของมนุษยชาติต่อไปจะเป็นอะไร?

หมายถึงว่า ตอนนี้ยังไม่ได้เอาชนะนะครับ แต่ในหนังสือก็วางเส้นทางให้เห็นไว้แล้วว่าวิธีการเอาชนะทั้งสามนี้นั้นมีอยู่จริงและเป็นไปได้ ซึ่งอาจเกิดขึ้นใน 30-50 ปีนี้ (แต่ก็นั่นแหละนะ, ก็มีความกังวลด้านสิ่งแวดล้อมและอื่นๆ ที่อาจทำให้ไปไม่ถึง)

สมมติว่าเราเชื่อคุณ Yuval คนเขียน และคิดตามเขา เขาคิดว่าการเอาชนะสิ่งทั้งสามนี้จะพาเราไปสู่อะไร?

Yuval คิดว่าวัตถุประสงค์ของมนุษยชาติคือการให้กำเนิดสิ่งใหม่ที่เหนือกว่ามนุษย์ เหนือกว่าในที่นี้ ไม่ใช่เหนือกว่าในเชิง Moral หรือกระทั่ง Good นะครับ แต่เป็นความเหนือกว่าในเชิงข้อมูล

Yuval อ้างถึงแนวคิดที่บอกว่า ทุกสิ่งในโลกคือ Algorithm คือมีวิธีคิดเป็นแบบแผน ระบบ สามารถทำซ้ำได้ มนุษย์ก็เป็นอัลกอริธึมแบบหนึ่ง และหากมองทฤษฎีวิวัฒนาการด้วยมุมนี้ อัลกอริธึมที่ robust กว่าก็จะสามารถอยู่ยั้งยืนยังได้มากกว่า กระบวนการ process ข้อมูล (information) ของมนุษย์นั้นทำให้มนุษย์สามารถแปลงสภาพสิ่งแวดล้อมรวมถึงสัตว์ต่างๆ ให้เป็นประโยชน์แทนที่จะเป็นโทษกับตน

Yuval บอกว่า ที่ผ่านมานั้น ยุคถัดจากความเชื่อแบบ Theism คือนับถือเทพ ก็คือยุค Humanism หรือนับถือมนุษย์นี่เอง (ซึ่งไม่ได้แปลว่าทับซ้อนกับ Atheism เสียทีเดียว) ซึ่งไม่ว่าจะเป็นแนวคิดแบบ Liberal, Socialism หรือกระทั่งแนวคิดแบบที่คิดว่ามนุษย์เผ่าพันธุ์หนึ่งเหนือกว่าอีกเผ่าพันธุ์ ก็เป็นแนวคิด Humanism ทั้งสิ้น (ต้องเข้าใจว่าเขาใช้คำว่า Humanism ในความหมายที่กว้างว่าเรื่องสิทธิมนุษยชน แต่หมายถึงวิธีการคิดทั้งหมดที่ใช้มนุษย์เป็นหลัก)

แล้วพ้นจากยุค Humanism ไป จะเป็นอะไร?

Yuval คิดว่าเราน่าจะเข้าสู่ยุค Dataism ยุคของ Al ซึ่งนั่นแหละครับ ฟังตอนนี้ก็อาจจะ sounds loopy (เพี้ยนๆ) มาก แต่ว่าเขาไม่ได้พูดถึงการที่ AI จะยึดครองโลกแบบในหนัง แต่เขาบอกว่าอย่างไรก็ตามมันต้องเกิดการเปลี่ยนผ่านไม่ว่าจะช้าหรือเร็ว และหากมองด้วยระยะเวลาแบบชั่วกัลป์ เราจะเป็นเพียงหนึ่งในคลื่นเล็กๆ ของการเปลี่ยนแปลงเชิงข้อมูลของจักรวาลเท่านั้น นั่นคือสิ่งที่หนังสือเล่มนี้พยายามพูดกับเรา

เทพให้กำเนิดมนุษย์ มนุษย์ให้กำเนิด AI

มนุษย์จึงเป็นเทพสำหรับ AI

นั่นอาจเป็นสิ่งที่ชื่อหนังสือ Homo Deus (มนุษย์คือพระเจ้า) พยายามจะสื่อ