หากความสูงเป็นสิ่งที่ดีเสมอไป กระนั้น ความต่ำก็คงไม่สามารถยืนหยัดอยู่ได้ ไม่ว่าจะอยู่ตรงจุดไหน สิ่งที่สำคัญอาจจะเป็นเพียงแค่ภาพมายาให้เราหลงติด คิดไปเองว่าความสูงส่งนั้นดีเลิศเลอ ทว่า การติดกับดักอัตตาตัวตนนั้น ยากที่จะถอดถอนได้ มันจำเป็นต้องใช้ระยะเวลานานพอสมควร ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับสิ่งที่เราเข้าไปยึดติดว่ามากน้อยเพียงใดเท่านั้นเอง วันนี้เป็นวันเริ่มต้นของความสูงที่จิตใจ ลด ละ เลิก ความสูงที่ความคิดหรือเงินทอง ฝึกที่จะเปลี่ยนสิ่งที่ไม่สำคัญเป็นสิ่งที่สำคัญกว่า.

เมื่อความสูงมาเป็นมาตรวัดของทุกสรรพสิ่ง

ทุกวันนี้เราจะเห็นคนในสังคมบ้าง หรือคนในครอบครัวบ้าง ที่พยายามไล่ล่าหาความสุข ไม่ว่าจะเป็น ต้องดี ต้องเด่น ต้องดัง สิ่งเหล่านี้กำลังมาบอกอะไรกับเรากันแน่ เมื่อเราโฟกัสไปที่จุด ๆ เดียวกัน คือฉันต้องเก่งกว่าคนทุกคน พ่อแม่สอนมาว่าต้องอย่ายอมแพ้เด็ดขาด ยังไงให้ตายก็ต้องไปถึงฝั่งฝันที่พ่อแม่ และตัวฉันเองได้หมุดหมายเอาไว้ อะไรก็ตามแต่เหล่านี้ ไม่สามารถเป็นมาตรวัดของความสุขที่ดีได้เลย หากแต่เพียงเป็นแค่ภาพมายาที่เรานั้นไขว่คว้ากันให้ปวดหัวเล่น แถมยังตามมาด้วยชีวิตที่เต็มไปด้วยภาระอันหนักอึ้ง ที่หารู้ไม่ว่าชีวิตไม่ใช่แค่คิด แค่พูด แค่ทำ แต่ต้องมีความพยายามมานานนับไม่ถ้วน.

ท้ายที่สุดแล้ว มาตรวัดที่ดีที่สุดอาจมิใช่ความสูงของสิ่งต่าง ๆ ที่เรากำลังเดินทางไป แต่กลับกลายเป็น การกระทำอย่างเต็มที่อย่างสุดความสามารถ มุ่งมั่นและพยายาม ลดความคาดหวังในสิ่งต่าง ๆ ว่าเราจะต้องอยู่อันดับที่หนึ่งเพียงอย่างเดียว เมื่อนั้นมาตรวัดของเราก็จะไม่จำเป็นต้องมีอันดับที่เท่าไร เพียงแต่เราพอใจกับทุก ๆ อันดับที่ธรรมชาตินั้นหยิบยื่นมาให้ หลายครั้งที่เรากำลังทุ่มเทสุดความสามารถ เพื่อปรากฏเห็นว่าเราอยู่ตำแหน่งอะไร และมีเงินในบัญชีเท่าไร แต่กระนั้นทางที่มีแต่สูงส่งก็คงไม่ได้เกิดขึ้นกับเราตลอดชีวิต บ้างก็มีตกต่ำลง บ้างก็มีสูงขึ้นเล็กน้อย ทั้งหมดทั้งมวลนี้คือการเรียนรู้ที่จะเข้าใจ และยอมรับว่า เราเก่งในแบบของเราไม่ต้องไปเทียบกับใครทั้งนั้น.

ต้องดี ไม่ดีไม่ได้ อาจจะเป็นคำที่ทำร้ายผู้คนได้มากที่สุด

เมื่อคำว่า ‘ต้องดี’ เป็นคำที่ทุกคนหวาดผวากันมากที่สุด หากหนังสือหลายเล่มจากผู้เขียนหลายคน ก็ได้พร่ำบอกเสมอว่า การใช้ชีวิตให้ดี ไม่จำเป็นต้องดีเด่นเสมอไป ดีในที่นี้มิใช่ต้องเก่ง ต้องร่ำรวย หรือต้องมีชื่อเสียงเหมือนคนอื่น ๆ เขา แต่หากเป็นเพียงแค่เริ่มต้นดีที่จิตใจอย่างแท้จริง ความดีมิใช่เป็นการต้องให้ผู้คนยอมรับเป็นอันดับแรก แต่เป็นการที่เราเริ่มยอมรับตัวเองก่อนเสมอ เมื่อเรารู้ว่าตัวเองต้องการอะไรในชีวิต วิถีชีวิตจะถูกเปิดทางขึ้น หนทางก็จะค่อย ๆ ผลักเราให้เดินในหนทางที่ควรจะเป็น ณ ตอนนี้ไม่จำเป็นต้องคิดมาก หากใครที่กำลังอยู่ในครอบครัว หรือสภาพแวดล้อมที่มีแต่คนกดดัน จงเชื่อมั่นในทางที่ตัวเองเชื่อ เพราะคำว่าดีที่สุดไม่จำเป็นต้องให้ใครบอก เรานั่นแหละที่ต้องบอกตัวเองว่าทำได้เท่าไรก็เท่านั้น.

ครอบครัวที่อบอุ่น อาจจะไม่ใช่ครอบครัวที่พยายามยัดเยียดความฝันของเราให้กับลูก ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ในยุคสมัยใด ก็ย่อมปรารถนาให้ลูกของตัวเองเข้าโรงเรียนที่มีชื่อเสียง หากลงแข่งขันกีฬาประเภทใดก็คาดหวังจะต้องได้ถ้วยรางวัลกลับมาเชยชมให้เป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล หรือญาติพี่น้อง ซึ่งการจะไปคาดหวังก็ไม่ใช่ฐานะที่เป็นไปได้ ขอแค่เพียงมีความหวังกับลูกทุกคนก็พอแล้ว มีความหวังว่าวันนี้เราเลี้ยงดูโดยธรรม ปกครองโดยสันติ พร่ำสอนจากประสบการณ์ที่กลั่นกรองมาดีแล้ว ผสมผสานกับปรัชญาจีน ตะวันตก หรือหลากหลายศาสตร์ให้เข้าด้วยกัน ทำวันนี้ให้ดีที่สุดก็สามารถที่จะใช้ได้กับการเลี้ยงลูก การอยู่กับคู่ครอง หรือแม้กระทั่งต่อตนเองก็ตาม.

ยิ่งสูงยิ่งหนาว

ธรรมชาติเลือกสรรพื้นที่สูงต่ำเพื่อการดำรงชีวิตอยู่ ไม่เพียงแต่ความสูงจะมีประโยชน์ต่อชั้นบรรยากาศที่สวยงามเท่านั้น ยังมีอุณหภูมิของอากาศที่ต่ำด้วย หรือที่เรียกว่าความกดอากาศมักจะสูง เพราะอากาศเย็นจะมีความหนาแน่นมากกว่าอากาศร้อน ซึ่งการที่เราเข้าใจว่าบางครั้งการที่เรายืนอยู่ในจุดที่สูงกว่าคนอื่น ก็ย่อมเป็นจำนวนน้อยกว่าใครหลายคนมาก กระนั้น เราจำเป็นจะต้องตระหนักรู้ว่า ถ้าเราจะสร้างชีวิตให้อยู่บนยอดเขา เราอาจจะต้องเจอแรงเสียดทานมากมาย ไม่ว่าจะเป็นความหนาวเหน็บ มวลอากาศที่เบาบางเสี่ยงต่อการขาดออกซิเจน เฉกเช่นเดียวกับชีวิต ที่มันอาจจะไม่ใช่ความสูงเพียงอย่างเดียวที่เป็นความสุข การอยู่ข้างล่างก็มีโอกาสสบายกว่ากันก็เป็นได้.

ให้ลองเปรียบเทียบระหว่างอยู่พื้นที่ราบ กับอยู่พื้นที่สูงโดยอยู่เป็นระยะเวลาหนึ่งเดือนขึ้นไป ที่ใดย่อมให้ความสบายกายกว่ากัน คำตอบนั้นง่ายมากก็คงต้องเป็นพื้นที่ราบอยู่แล้ว ในความเป็นจริงแล้วสิ่งมีชีวิตจะอาศัยอยู่ได้เพราะมีอุณหภูมิที่พอเหมาะพอควร ไม่มากไปไม่น้อยไป เพื่อเป็นการรักษาอุณหภูมิในร่างกายให้เป็นปกติ ชีวิตก็เหมือนกับที่การที่เราจะมีความสุขอันยั่งยืน ก็ต้องเต็มเปี่ยมไปด้วยความสมดุลและเป็นปกติ มิใช่เป็นการไปไล่ล่าหาขุมทรัพย์ที่ออกนอกจากตัวเราเอง แต่กลับกลายเป็น ลองย้อนกลับมาดูที่ภายในเราก่อนอย่างแรก เพราะความสุขไม่ใช่ต้องไปตามหา แต่มันกลับอยู่ภายในจิตใจของเราตั้งแต่แรกอยู่แล้ว.

จิตใจสูงเปรียบเสมือนยอดเขาไร้เทียมทาน

หากเราต้องการจะปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตอย่างแท้จริง เราจะต้องเริ่มต้นจากการปรับเปลี่ยนที่การเลือกวิถีชีวิต ซึ่งมันก็คือสิ่งเดียวกันกับการฝึกฝนจิตใจให้ควรค่าแก่การงาน จิตใจที่สูงคือจิตใจที่พร้อมจะเสียสละ ไม่ว่าอุปสรรคจะยากเย็นสักเพียงใด ก็ขอแค่เพียงเราเลือกที่จะก้าวเดิน ไม่ว่าจะหนทางไกล หรือหนทางจะยากสักเพียงใด ก็มิอาจจะหยุดคนที่จิตใจสูงได้เลย เพราะเขาเหล่านั้นมักจะมองอะไรแตกต่างจากชาวบ้านทั่วไป เมื่อจิตเดิมแท้เป็นสิ่งที่ต้องพบเจอทางออก เมื่อนั้นยอดเขาไร้เทียมทานคือจุดหมายปลายทาง ชีวิตมิอาจเป็นสิ่งที่สูงส่ง หากจิตใจนั้นต่ำต้อยด้อยค่า การเลือกหนทางเดินสำคัญกว่าระยะทางเสมอ จงหมั่นเลือกทางเดินก่อนที่จิตใจนั้นจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้.

การเดินทางในครั้งนี้ยังคงเป็นเพียงแค่จุดเริ่มต้นเท่านั้น เมื่ออุปสรรคที่กำลังจะเข้ามายังชีวิตเรา เป็นด่านทดสอบความแข็งแกร่งภายใน การฝึกปรือตนเองระหว่างออกเดินทางย่อมเป็นสิ่งที่จำเป็น หากปรารถนาที่จะเดินไปทางนี้ด้วยจิตใจอันแรงกล้า จงเริ่มต้นเดิน แต่ถ้ามีใครบอกให้ไป จงอย่าไป เพราะไม่ใช่เพียงแต่คุณจะไม่พบเจออะไร มิหนำซ้ำคุณอาจจะบอบช้ำกลับมา ด้วยความหลงของลาภยศ และสรรเสริญก็เป็นได้ การฝึกปรือตนเองจะคอยช่วยให้คุณรู้หนทางที่แท้จริงจากภายในว่า คุณนั้นหนักแน่นเพียงพอหรือไม่ จงเดินไปให้ถึงจุดยอดเขาไร้เทียมทาน เมื่อนั้นคุณจะพบเจอว่าคุณสามารถทำอะไรได้มากกว่าที่คุณคิดเอาไว้มาก แล้วอัญมณีในจิตใจจะแสดงออกมาให้คุณเห็นเอง.