(เป็นหนึ่งในอริยสัจ 4)
การลงมือปฏิบัติเพื่อให้พ้นจากทุกข์
ประกอบด้วยองค์ประกอบ 8 ประการ
อันเป็นหนทางอย่างประเสริฐ
หนทางผู้ไกลจากกิเลส

1. สัมมาทิฏฐิ
ความเห็นถูก, ความเห็นชอบ
เริ่มต้น มีความเห็นที่ถูกต้อง เป็นสิ่งสำคัญ
ความมีกรรมเป็นของตน
เห็นชีวิตเป็นทุกข์
ความรู้ในอริยสัจ 4

2. สัมมาสังกัปปะ
ความดำริชอบ
ดำริในการออกจากกาม
ดำริในการไม่พยาบาท ไม่เบียดเบียน
เราอยากออกจากกองทุกข์
เราถอนตัวออกมา

3. สัมมาวาจา
เราแสดงออกทางวาจา โดย
พูดชอบ ถูกธรรม
พูดด้วยปัญญา พูดมีประโยชน์ ก่อให้สามัคคี
ละเว้นจากการพูดปด ส่อเสียด คำหยาบ เพ้อเจ้อ

4. สัมมากัมมันตะ
การงานชอบ ทำถูก
งดเว้นจากการฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์
งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม

5. สัมมาอาชีวะ
การเลี้ยงชีพชอบ
งดเว้นจากมิจฉาชีพ ทางกายหรือวาจาที่ทุจริต

6. สัมมาวายามะ
ความเพียรชอบ
ความพยายามป้องกันอกุศลที่ยังไม่เกิด
ละอกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว
ทำกุศลที่ยังไม่เกิด
และดำรงรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้ว

กุศลจิตที่เป็นไปพร้อมกับสติปัฏฐาน
และวิปัสสนาญาณ
เพื่อรู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง

7. สัมมาสติ
การระลึกชอบ ระลึกรู้อยู่กับปัจจุบัน
รู้ทั่วตัวพร้อม อยู่กับปัจจุบัน
ฝึกเจริญสติปัฏฐาน 4 กาย เวทนา จิต ธรรม

8. สัมมาสมาธิ
ความตั้งมั่นชอบ
ฝึกจิตให้สงบ มั่นคงในฌาณ
จิตสงบ มีสัมมาสติ มีองค์ความรู้ถูกต้อง
.
.
สรุปโดยย่ออริยมรรค มี องค์ 8
คือ ศีล สมาธิ ปัญญา

ศีลก็คือ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ

สมาธิ คือ สัมมาวายามะ สัมมมาสติ สัมมาสมาธิ

ปัญญา คือ สัมมาทิฏฐิ และ สัมมาสังกัปปะ

เมื่อปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ 8
หนทางผู้ไกลจากกิเลสแล้ว
จะมีผลตามมาคือ

9. สัมมาญาณะ การคลายความยึดมั่นถือมั่น

10. สัมมาวิมุตติ ความหลุดพ้น

Cr : โครงการสามเณรปลูกปัญญาธรรมปี8

???