หนังสือ : ตามรอยอาทิตย์อุทัย: แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร
โดย : ณัฐพล ใจจริง
จำนวน : 352 หน้า
ราคา : 390 บาท

"ตามรอยอาทิตย์อุทัย: แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร" ว่าด้วยเรื่องของกระแสความนิยมญี่ปุ่นของสยามในช่วงหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ที่รัฐบาลใหม่ที่เป็นรัฐบาลของพลเรือนที่อยู่ภายใต้คณะของบุคคลที่มีชื่อเรียกว่า "คณะราษฎร" ทำหน้าที่ในการบริหารประเทศอยู่ในช่วงภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองดังกล่าว โดยที่ความนิยมญี่ปุ่นของกลุ่มคณะราษฎรนั้นเกิดขึ้นมาจาก การที่คณะราษฎรมองเห็นสภานะของมหาอำนาจใหม่ของญี่ปุ่นที่กำลังก่อตัวขึ้นในช่วงเวลาดังกล่าว ภายหลังจากการสิ้นสุดลงของสงครามโลกครั้งที่ 1 ที่บทบาทของญี่ปุ่นในเวทีโลก และในฐานะของประเทศในทวีปเอเชียเพียงประเทศเดียว ที่เริ่มขยับตัวเองขึ้นมามีบทบาทอย่างมากในเวทีโลก

อีกทั้งในช่วงเวลานั้นญี่ปุ่นเป็นประเทศที่แสดงให้เห็นถึงความเข้มแข็งอย่างมาก ทั้งในเรื่องของการทหารที่ญี่ปุ่นสามารถรบชนะรัสเซีย ยึดแมนจูเรีย และยึดเกาหลี ให้เป็นประเทศภายมต้การปกครองของกองทัพญี่ปุ่นได้ นั่นยิ่งทำให้ญี่ปุ่นทวีความวำคัญมากขึ้นในสายตาของสยามประเทศ เพราะนอกจากช่วงเวลาของการเปิดประเทศของญี่ปุ่นและสยามจะใกล้เคียงกันแล้ว แต่ญี่ปุ่นสามารถพัฒนาขึ้นมายืนอยู่ในฐานะประเทศแถวหน้าของโลกในช่วงเวลานั้นได้ ทำให้สยามสนใจญี่ปุ่นเป็นอย่างมาก และทำให้รัฐบาลของคณะราษฎรในช่วงเวลานั้นดำเนินความสัมพันธ์กับญี่ปุ่นในฐานะของพันธมิตรอันดีระหว่างกัน

หนังสือ "ตามรอยอาทิตย์อุทัย: แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร" เขียนขึ้นมาเพื่อแสดงให้เห็นถึงมิติความสัมพันธ์ของสยามและญี่ปุ่น ผ่านหลักฐานและบันทึกทางประวัติศาสตร์ ทั้งของญี่ปุ่นและของไทย ที่ช่วยแสดงให้เห็นว่าในช่วงเวลาตั้งแต่หลัง 2475 เป็นต้นมารัฐบาลคณะราษฎรให้ความสนใจกับญี่ปุ่นเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการยึดเอาญี่ปุ่ยเป็นต้นแบบในการพัฒนาประเทศ และพัฒนาโครงสร้างต่าง ๆ ภายในประเทศสยาม เพื่อให้มีความเจริญรุดหน้ากว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน

วงการวิชาการบ้านเราเคยเชื่อว่าช่วงเวลาสำคัญของการพัฒนาประเทศของสยาม-ไทย มีอยู่ด้วยกัน 2 ช่วง คือ (1) ช่วงสมัยที่สยามเจริญความสัมพันธ์กับประเทศตะวันตกในช่วงสมัยของรัชกาลที่ 4-5 โดยการยึดเอารูปแบบการพัฒนาของชาติตะวันตกเป็นตัวแบบ ทั้งการเดินทางไปตะวันตกและเดินทางไปในประเทศอาณานิคมของตะวันตกเพื่อศึกษาและคัดเลือกรูปแบบของการพัฒนาประเทศในช่วงเวลานั้น และ (2) ช่วงสมัยของสงครามเย็น ในช่วงของรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ที่ไทยเริ่มกระบวนการของการใช้แผนพัฒนาเศษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 (2504) โดยที่มีสหรัฐเป็นตัวแบบและหลักยึดสำคัญของการพัฒนาของประเทศไทยในช่วงเวลานั้น

แต่จริง ๆ ช่วงเวลาในการอธิบายการพัฒนาของประเทศไทยในระยะเปลี่ยนผ่าน กลับหายไปจากการศึกษาและถูดพูดถึงน้อยถึงถ้อยมาก จะมีก็แต่การพูดถึงเรื่องของการเปลี่ยนแปลงการปกครองที่ถูกพูดถึงอยู่บ่อย ๆ จนกระทั่งภาพของพัฒนาการของสยาม-ไทย ใยช่วงเวลาหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองขาดหายไปพอสมควร

"ตามรอยอาทิตย์อุทัย: แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร" คือการเติมต่อช่วงเวลาของการพัฒนาของสยาม-ไทย ที่ขาดหายไป โดยแสดงให้เห็นถึงยุคสมัยของการพัฒนาของสยาม-ไทย ภายใต้การยึดญี่ปุ่นเป็นหลักแบบของการพัฒนาในหลากหลายด้าน นอกจากนั้นแล้ว "ตามรอยอาทิตย์อุทัย: แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร" ยังแสดงให้เห็นถึงบทบาทและความสำคัญของญี่ปุ่นที่มีต่อสยาม-ไทย จากครั้งอดีตที่ยังส่งผลมาถึงยุคปัจจุบันในหลาย ๆ ด้าน โดยเฉพาะในเรื่องของการวางรากฐานของระบบการศึกษา และการวางรากฐานการพัฒนาประเทศให้เป็นไปตาม "หลักหกประการของคณะราษฎร"

จากปัจจุบันเมื่อมองย้อนกลับไปยังอดีตในช่วงเวลาภายหลังการเปลี่ยนแปลง 2475 เราจะพบว่าแท้จริงแล้วความนิยมญี่ปุ่นของไทยนั้น แทบจะไม่ต่างอะไรกับความนิยมญี่ปุ่นในช่วงเวลาของสยาม-ไทย ในครั้งอดีตที่ผ่านมา ซึ่งแน่นอนว่าในบริบทของสิ่งของที่จับต้องได้อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงไปบ้าง แต่ภายใต้หลักคิดของความนิยมในญี่ปุ่นของไทย หลายอย่างยังเป็นสิ่งที่ส่งทอดมาตั้งแต่สมัยรัฐบาลของคณะราษฎร