“คำประกาศอิสรภาพของคานธี

เหนือสิ่งนี้คือเหนืออังกฤษ

อินเดียต้องมีอิสรภาพกว่าที่คิด

ไม่ใช่ริดรอนเสรีภาพเรา

ทุกคนมีความเท่าเทียมกัน

จะมามั่นหน้าทำเนียนเขา

สอนให้รู้บทเรียนว่าสองเรา

ทุกประเทศเคล้าขอร้องเสรี”

     เรื่องราวในเล่มเป็นเรื่องราวที่เรียกร้องเสรีภาพหรือประกาศอิสรภาพของอินเดียที่เป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ อังกฤษทำให้อินเดียดูเหมือนข้าทาส ปฏิบัติเหมือนไม่ใช่มนุษย์ แต่หลักอหิงสาของคานธีทำให้อังกฤษต้องยอมที่จะประกาศอิสรภาพให้

“ทุกคนต้องเคยเรียนหนังสือ

ทั้งสองมือของคานธีทุกเวลา

ขอต่อสู้เรียกอิสระภาพแบบอหิงสา

ทั้งสองลาด้วยไม่เสียเลือด”

     คานธีสมัยตอนเด็ก เป็นเด็กขี้กลัว กลัวความมืด กลัวผีและขี้ขลาด แต่เมื่อวันหนึ่ง ตัวเขาได้พบเจอกับความไม่เท่าเทียมกันของคนอินเดียและอังกฤษ เลยตัดสินใจแน่วแน่ว่า ตัวเขาจะต้องพาอินเดียรอดพ้นจากอาณานิคมของอังกฤษให้ได้

     คานธีได้ไปศึกษาที่ประเทศอังกฤษเพื่อกลับมาเป็นทนาย และเขาก็หลงหลวมตัวไปทำตัวแบบคนอังกฤษ ก่อนจะเรียนไม่จบ ดังนั้น เขาจึงตั้งใจใหม่จนเรียนจบ

     ระหว่างนั้น เขารักกันกับภรรยา และเตรียมตัวไปร้องเรียกอิสรภาพที่แรกที่อินเดียในแอฟริกาใต้ ซึ่งคานธีถูกคนอังกฤษหลอกถึงสองครั้ง โดยที่ครั้งแรกถูกหลอกว่า จะยอมให้อิสรภาพ และให้ทำบัตร แต่จริงๆคือการลิดรอนสิทธิ์ และให้ร่วมเข้าสงครามครั้งที่ 1 แล้วจะให้อิสรภาพแก่อินเดีย และคานธีไปขอร้องจนสำเร็จ

     แต่เมื่อพอโดนหลอก ก็ได้เผาบัตรสิทธิ์นั้น ก่อนที่จะเตรียมตัวเรียกร้องสิทธิเสรีภาพด้วยวิธีอหิงสาต่อไป และท่านบอกว่า การที่จะต่อสู้โดยเสียเลือดเนื้อไม่ได้อะไรขึ้นมา มีแต่ได้คือความแพ้ และท่านก็ยังตั้งใจอย่างยิ่งในการต่อสู้ โดยก่อจลาจลแบบเงียบๆ คือใช้พลังเงียบในการกดดัน ส่วนเรื่องพอสู้รบชนะสงครามโลกครั้งที่ 1 สำเร็จ ก็กลายว่า นายกรัฐมนตรีอังกฤษไม่ยอมประกาศอิสรภาพให้

     คานธี ท่านสู้รบด้วยวิธีนี้ทั้งอดอาหาร และยอมทุกวิธีเพื่อเพียงแค่ต้องการประกาศอิสรภาพให้กับอินเดีย และในไม่ช้า วันที่อินเดียชนะและมีสิทธิ์เท่าเทียมกันก็มาถึง แต่อยู่ดีๆ วันหนึ่ง หลังประกาศอิสรภาพ อินเดียก็ทะเลาะกันเพราะเรื่องศาสนา จนแบ่งประเทศเป็นอินเดียกับปากีสถาน และทำสงครามกันต่อ

     ท่านตัดสินใจยอมอดข้าว เพื่อให้ทั้งสองคืนดีกัน และทั้งสองศาสนายอมคืนดีกัน ทำให้ท่านรู้สึกดีใจเป็นอย่างยิ่ง แต่ชีวิตของท่านต้องมาจบลงด้วยคนอินเดียที่ไม่เห็นด้วยเกี่ยวกับเรื่องความปรองดองในศาสนา

เรื่องราวในเล่มนี้จบลงด้วยเคล้าน้ำตาที่ต้องสูญเสียคนดีอย่างคานธีแบบโหดเหี้ยม แต่คำสอนและคุณธรรมของท่านจะอยู่ในใจของเราและชนรุ่นหลังให้ศึกษาประวัติของท่านต่อไปว่า อหิงสา คือ การไม่เบียดเบียนและไม่ทำร้ายกันด้วยกาย วาจา และใจ

“จงเป็นความเปลี่ยนแปลงที่คุณอยากเห็นบนโลกนี้”

-มหาตมาคานธี-

Look a Breathe