เหตุผลที่ตาพะยอมยังไม่เผาศพหลานชายตัวเอง

(ตอนที่ 3)

(3)

เพราะแม่ไม่เล่าอะไรให้เราฟังแพรจึงเป็นฝ่ายเล่าเอง

แพรบอกว่าหลังจากกินข้าวเย็นเสร็จแล้วกับพวกแม่และน้าลดา (น้าไจ๋ไม่อยู่บ้านเพราะวันนี้แกออกไปทำงานตั้งแต่หกโมงเย็น) ก็ออกไปดูละครที่หน้าบ้าน แม้จะรู้สึกกระอักกระอ่วนอยู่ไม่น้อยเพราะท่าทีไม่ญาติดีด้วยของทั้งน้องสินและยายดวง แต่ครั้นยายดวงเห็นแพรก็ชวนเธอมานั่งด้วยกัน “เพราะท้องอยู่ไม่ใช่รึ เดินเหินไปมาเข้าเดี๋ยวลูกในท้องจะมีปัญหา” และเหมือนเรื่องจากตรงนี้ เมื่อแพรจับสังเกตว่ายายดวงเรียกชื่อน้องสินว่า “พี่เถียร” และด้วยว่าแพรไม่รู้อะไรเลยจึงถามขึ้น ยายดวงแก้วจึงอธิบายว่าเขาเป็นสามีของนาง

“แพรแทบไม่เชื่อหูตัวเองเลยพี่ ตอนแรกก็ขำ ๆ ไปนึกว่าแกจะความจำเลอะเลือน…แต่เปล่าเลย พอหัวเราะเท่านั้นแหละแกก็...เอ่อ จูบกับน้องสิน”

ผมอึกอักอยู่ไม่น้อย พยายามจับพวงมาลัยประคองรถยนต์ให้ทะยานเข้าหาราตรียามให้ได้โดยที่ไม่แหกโค้งไปเสียก่อน อีกประมาณห้าสิบนาทีพวกเราคงจะถึงอำเภอเมืองแล้วแต่เพียงแค่สี่ทุ่มถนนชนบทสายนี้กลับเงียบเป็นเป่าสาก ป่าสองข้างทางก็มืดทึบประหนึ่งกำแพงสูงขนาบถนนยางมะตอยมีหลุมบ่อ ยิ่งขับไปเรื่อย ๆ ก็เหมือนป่าทั้งสองทิศจะเบียดเข้าใกล้รถของเราทีละน้อยก็ไม่ปาน

แพรเล่าต่ออีกว่าหลังจากตรงนั้นยายดวงแก้วก็บอกให้เธอดื่มน้ำกระเจี๊ยบราวกับไม่มีอะไรเกิดขึ้นแต่เพราะเธอคงจะรู้สึกไม่ดีแล้วเลยตัดสินใจจะเดินออกไป ผมพออนุมานต่อได้ว่าแม่คงจะมาเห็นเข้าแล้วเกิดโต้เถียงกับยายดวง --- ผมซึ่งไม่ได้อยู่ในเหตุการณ์ก็ไม่กล้าจะพุดอะไรไปมากกว่านี้ แม้จะมีความสงสัยก่อกวนเต็มหัวอกก็ตามที

“เมื่อเช้าแกก็ทักว่าภาคเป็นน้องเขยแก”

ผมพูด เหมือนจะพยายามหนีความจริงโดยบอกกับตัวเองว่าเรื่องความสัมพันธ์เชิงสวาทของคนในครอบครัวพรรค์นั้นไม่มีอยู่จริง แต่แม่ที่นั่งฟังพวกเราพูดคุยกันเงียบ ๆ ณ ที่นั่งข้างซ้ายโดยตลอดก็หันมามองผมด้วยสีหน้ากังวล

“หมายถึงลุงเสน่ห์เหรอ?”

ผมพยักหน้า “และก็นะแม่…ตอนที่ผมไปประคองแม่ก็เหมือนกับว่า…จะว่ายังไงดี, ไม่เชิงว่าเป็นเดจาวูหรอกแต่ก็เหมือนกับตัวเองเคยเจอเรื่องอะไรแบบนี้เหมือนกัน”

คราวนี้แม่นิ่งเงียบก่อนจะหลุบตาลง ท่านถอนหายใจแล้วถามผมเสียงเบาหวิวจนเสียงเครื่องปรับอากาศกลบเสียงท่านจนผมต้องทวนซ้ำ

ท่านย้ำอีกรอบ “…ไม่เป็นไรหรอก แกคงจะเครียดไปเองแหละ เห็นวันนี้ตามพี่ภพไปที่ขอนแก่นด้วยนี่”

ผมพยักหน้าน้อย ๆ ก่อนจะมุ่งหน้าขับรถต่อไป…ยิ่งขับไปนานเท่าไหร่ ความรู้สึกที่เหมือนกับว่าตนเคยอยู่อาศัยหรือผ่านบริเวณนี้มาก่อน เคยเห็นท้องฟ้าเช่นนี้มาก่อน เคยประสบเคราะห์กรรมเช่นนี้มาก่อนก็กลับมาอีกครั้ง แต่ก็คิดไปว่าคงจะเพราะเดินทางผ่านจุดเดิม ๆ ตลอดเวลาสมองจึงจำไปเองแล้วเอามาปรุงแต่งใหม่ก็เป็นได้

ผมเข้าเช็คอินโรงแรมบัตเจ็ตที่อยู่ในตัวเมืองแห่งหนึ่ง น่าโชคดีที่เดือนนี้ไม่ใช่ช่วงเทศกาลจึงมีห้องสำหรับครอบครัวรองรับ โรงแรมไม่มีอะไรให้พิจารณามากเพราะห้องพักก็สมกับราคาเกือบเจ็ดร้อยบาทต่อคืน ดูใหม่และสะอาดสะอ้าน มีเตียงควีนไซส์หนึ่งหลังพร้อมเตียงเตียงเดี่ยวเสริมให้อีกหลังหนึ่ง ทีแรกผมตั้งใจว่าจะนอนที่เตียงเดี่ยวแต่แม่ก็สั่งให้ผมไปนอนกับภรรยา “เมียแกต้องการแกที่สุดในเวลานี้นะภาค” ท่านว่า นัยน์ตาแยแววสลดคล้ายสุดจะกลั้นน้ำตาแล้วจึงไม่ขัดใจท่านอีก

หลังจากเราอาบน้ำแล้วปิดไฟนอน แพรก็หลับไปอย่างง่ายดายดังเช่นทุกครั้ง แต่ผมยังคงนอนมองเพดานรอให้ตัวเองเคลิ้มจนหลับไป...คิดเผื่อไปว่าพรุ่งนี้อาจจะพาแม่และแพรไปเที่ยวสถานที่สำคัญในจังหวัดก่อนจะขับรถกลับ ถือเสียว่าเป็นทริปวันหยุดสั้น ๆ เพื่อดื่มน้ำผึ้งพระจันทร์กับแพรอีกสักหน อีกทั้ง, เพื่อเติมเต็มความถวิลหาบ้านเกิดของแม่อันนานแสนนาน

และในช่วงที่กึ่ง ๆ จะหลับตาอยู่แล้ว ผมก็รู้สึกได้ว่าแม่ลุกขึ้นจากเตียงเข้าไปร้องไห้ในห้องน้ำ ผมแอบปรือตามองดูแสงสลัวที่ลอดผ่านประตูกระจกสีชา เสียงของท่านที่พยายามข่มเสียงสะอื้นไห้สุดใจแต่ก็ไม่อาจกลั้นได้นั้นกระทบใจลูกชายให้รู้สึกผิด ผมได้แต่ภาวนาว่าโชคดีแค่ไหนแล้วที่ภรรยาไม่รู้ว่าตอนนี้เกิดอะไรขึ้น

ตอนที่ผมหลับไป ผมยังจำความฝันได้เป็นอย่างดี --- ผมอยู่ในโลกอันขาวโพลน ไม่มีมุมหรือมิติใด ๆ โดยรอบ มีเพียงเสียงหึ่งหั่งอันเงียบเหงาได้ยินอยู่เลา ๆ เข้าใจว่าตอนนั้นคงไม่ได้นอนหลับสนิทจนเสียงรอบตัวปะปนเข้ามาความฝัน แต่ครั้นหันไปดูทางที่น่าจะเป็นข้างหน้าก็พบว่าตัวเองเผชิญหน้ากับชายในชุดสีฟ้าสวมกางเกงขายาว…ใบหน้านั้นคลับคล้ายคลับคลาในความทรงจำของผม เขามีเส้นผมสีดำตรง ดวงตาเรียวคม จมูกยาวเป็นสัน ร่างกายเพรียวสูง

และเมื่อดวงตาของเราสบกัน ผมก็ถึงกับใจตกไปอยู่ตาตุ่ม…ไม่เลย, ชายคนนั้นไม่ได้มีหน้าตาบิดเบี้ยวผิดแปลกแต่อย่างใด แต่อะไรบางอย่างกำลังบอกผมว่านี่ไม่ใช่เรื่องปกติแน่นอน

เขาหน้าตาเหมือนผมทุกประการ ไม่มีส่วนไหนที่แตกต่างไปเลยแม้กระทั่งข้อต่อนิ้ว

สมัยเด็ก ๆ เองก็มีคนบอกว่าผมหน้าตาไม่เหมือนทั้งพ่อและแม่ แม้พ่อผมจะมีเชื้อสายจีนแต่ผมกลับไม่มีอะไรที่เหมือนพวกท่านเลยสักส่วนเดียว ตา จมูก ทรงคาง ส่วนสูง...เหล่านั้นไม่ได้ส่งทอดมายังผมสักอย่างเดียว ความผิดแผกนี้ทำให้ผมถึงกับคิดไปว่าตัวเองเป็นลูกเลี้ยงของพวกท่านหรือไม่ อย่างไรก็ดีผมก็ไม่เคยเข้ารับการตรวจสอบดีเอ็นเอเพื่อหาความสัมพันธ์เป็นความเป็นพ่อแม่ลูกเลย ทว่าแต่เด็กจนโตพ่อแม่ก็ไม่ได้ทอดทิ้งหรือมองผมด้วยสายตาที่เหมือนผมเป็นคนอื่นไป จึงถือเอาว่าพวกท่านคือพ่อแม่ผมจริง ๆ โดยไม่มีข้อแม้ใด ๆ อีก

และแม้จะเข้าใจเรื่องพันธุกรรมที่ว่าพ่อและแม่อาจจะถ่ายทอดยีนด้อยมายังลูก แต่ผมไม่ยักกะรู้ว่าความแตกต่างมันจะสูงลิบลิ่วเกินค่าปกติขนาดนี้

ผมพิจารณาอยู่สักพักก่อนจะมองไปที่เท้าของคนตรงหน้า เขาสวมรองเท้าหนังอยู่

นิ้วชี้เท้า…!

ผมฉุกคิดขึ้นมาในทันใด --- ผมมีความผิดปกติของนิ้วเท้าอย่างหนึ่งคือนิ้วโป้งเท้าสั้นกว่านิ้วชี้ ซึ่งเป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่พบได้ไม่ง่ายนัก

และราวกับคนที่หน้าตาเหมือนผมราวกับถอดรูปผู้นั้นอ่านใจผมออก เขาพยักหน้ายิ้ม ๆ ก่อนจะถอดรองเท้าข้างหนึ่ง --- นิ้วชี้เท้าเขายาวกว่านิ้วโป้งจริง ๆ

ผมละล่ำละลัก “ค - คุณเป็นใคร?”

ทว่าอีกฝ่ายไม่ตอบ เขาพูดเพียงว่า

“หนู…ช่วยกลับไปที่บ้านหน่อยได้มั้ย?”

“…บ้าน บ้านไหน?”

“บ้านของผม”

ผมเข้าใจว่าคงเป็นบ้านตาพะยอม “แล้วคุณเกี่ยวข้องอะไรกับแม่ผมเหรอครับ?”

เขาพูดพลางยิ้มให้ จะว่าไปก็เหมือนกับการสั่งเสีย

“ช่วยกลับไปที่บ้านนั่น แล้วหยุดมันให้ผมที…”

“หยุดอะไร?”

ทว่าเวลามีจำกัดเหลือเกินในความฝัน เขาเดินตรงเข้ามาเรื่อย ๆ ยิ่งเข้าใกล้ผมก็เริ่มใจสั่นรัวจนแทบคุมสติไม่อยู่ ใบหน้าที่แต่เดิมเริ่มเลือนรางก็ปรากฏชัดมากขึ้น…แม้ว่ารูปหน้าเขาจะไม่ต่างอะไรจากผมเลยแต่ก็พอสังเกตได้ว่าใบหน้านั้นอ่อนเยาว์นัก เหมือนผมตอนที่อายุสักยี่สิบต้น ๆ เห็นจะได้ และที่ชวนให้สันหลังวาบกว่านั้นคือแม้แต่ขี้แมลงวันบนกระดูกไหปลาร้าขวาใต้คอลงมาก็อยู่ในตำแหน่งเดียวกับผม

สองมือเย็นยะเยียบจากร่างอวตารตรงหน้าจับแก้มอย่างแผ่วเบา ก่อนจะโน้มให้หน้าผมเข้าไปแปะกับเขา ทันใดทุกอย่างก็กลายเป็นสีขาววาบ ผมลืมตาตื่นขึ้นมาด้วยความตระหนกก่อนจะพบว่าตนกำลังจับใบหน้าของแพรที่ยื่นมามองดูใกล้ ๆ

ตอนนี้หกโมงเช้าแล้ว ผมได้แต่หายใจหอบฮั่ก และเมื่อเริ่มนึกย้อนไปก็เพิ่งจะเข้าใจว่าตัวเองไม่ได้ฝันไปโดยปล่อยทิ้งปล่อยขว้าง --- มีความรู้สึกและความทรงจำบางอย่างที่เพิ่มเติมมาราวกับชายในฝันได้ส่งต่อมันมายังหัวของผม

แพรที่ยังเห็นว่ามือของสามีจับหน้าเธอไม่ปล่อยก็ทักขึ้น “ภาค เป็นอะไร?”

มือของผมชื้นเหงื่อ เนื้อตัวเหนอะหนะไปหมด ยังคงสับสนอะไรอยู่หลายอย่างแต่ก็ทำได้เพียงแค่บอกเธอว่าตัวเองฝันร้ายเท่านั้น

เช้านี้เราออกไปตลาดเช้าในตัวเมืองเพื่อหาอะไรกิน การเดินทางครั้งนี้ทำให้แม่ได้พูดถึงบรรยากาศเก่า ๆ อันแสนน่าคิดถึง --- เป็นครั้งแรกที่ผมได้รู้ว่าในอดีตแม่เคยเป็นดาวเด่นของโรงเรียนสมัยมัธยมต้น และเคยเข้าแข่งขันกล่าวสุนทรพจน์ตอนที่เรียนในมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี; ในสมัยที่ยังเป็นวิทยาลัยครู แม้บางทีบทสนทนามีเสียงขมขื่นปนมาบ้างว่าตัวเองไม่เคยมีอิสระในการตัดสินใจใด ๆ เลยเพราะไม่ว่าอย่างไร พ่อหรือตาพะยอมจะบอกให้แกมีทางเลือกแค่ต้องอยู่แต่ในตัวจังหวัดเท่านั้น และกำชับว่าไม่ว่าอย่างไร “ก็ควรจะรีบแต่งงาน หรือถ้ายังหาผู้ชายไม่ได้เดี๋ยวแกจะจัดดูตัวเจ้าบ่าวให้”

“ที่บ้านนั้นผู้หญิงมีแค่หน้าที่เดียวเท่านั้นแหละภาค” แม่ว่าหลังจากซดน้ำซุปข้าวมันไก่ แดดสายเริ่มระอุแต่ผู้คนที่เดินผ่านไปบนท้องถนนไม่ได้ยี่หระแต่อย่างไร รถราเริ่มสัญจรขวักไขว่บนท้องถนนไม่ต่างจากบนฟุตบาธที่มีคนเดินผ่านเราซึ่งนั่งอยู่ใต้กันสาดของร้านข้าวมันไก่ “ก็ถ้าไม่เป็นแบบไอ้ดาก็เหมือนยายดวงกับไอ้ไจ๋มัน”

ครั้นท่านเห็นเราสองสามีภรรยาเอียงคอพร้อมกันก็หัวเราะ “สองคนนั้นทำงานบ้านงานเรือนไม่เป็นเลยน่ะซี! ยายดวงน่ะแม่ไม่รู้หรอกแต่เห็นเขาว่าเป็นผู้ดีเก่า เคยมีแต่บ่าวไพร่คอยรับใช้ไม่ต้องกวาดถูเรือนเอง หมากสักคำยังไม่ต้องห่อเองด้วยซ้ำไป พวกแม่ไม่ทันช่วงที่ลุงเถียรเสียหรอกแต่เห็นว่าวุ่นวายน่าดู --- ส่วนไอ้ไจ๋มันตอนเด็ก ๆ ตัวติดกับพี่อ้นแจ พลอยได้นิสัยโผงผางมาด้วย บางทีช่วงปิดเทอมพี่อ้นก็ชวนไอ้ไจ๋ไปวิท ’ ลัยที่ร้อยเอ็ดอยู่บ่อย ๆ แกเรียนแผนกช่างไม้อยู่ที่นั่น”

ครั้นเล่าจบท่านก็จิบน้ำทีหนึ่งพลางบ่น

“ก็ถ้านี่ลุงอ้นแกไม่ติดคุกก่อนจบมหา ’ ลัย ป่านนี้เขาอาจจะเป็นสถาปนิกแบบแก หรือไม่ก็ช่างไม้ฝีมือดีก็ได้”

ผมยืดตัวขึ้น “ขนาดนั้นเลยเหรอแม่”

“ใช่ซี แต่ก่อนพี่อ้นก็มักส่งไม้แกะสลักเป็นงานอดิเรก ทำเป็นลายไทยลายกนก หรือเป็นไก่เป็นเสือตามปีนักษัตร สวยทีเดียว”

“อ้อ! ไอ้ที่อยู่ในตู้โชว์ที่บ้าน --- ”

แม่พยักหน้า “ถูกต้อง พี่อ้นแกกลัวตาพะยอมเอาไปเผาทิ้งก็เลยยกให้แม่หมดเลยตอนที่ช่วยพาแม่หนีไปกับพ่อ”

ผมพยักหน้าน้อย ๆ คิดไปว่าหากตัดปัจจัยเรื่องนิสัยแปลก ๆ ของบางคนในตระกูลนั้นแล้ว ทางพี่น้องของแม่และลูกพี่ลูกน้องคือลุงอ้น หรืออาจจะแม้กระทั่งลุงชัยที่จากไปก่อนหน้านั้นก็คงเป็นเครือญาติที่สนิทแน่นแฟ้นกับแม่ทีเดียว

“แต่ก็นะ ไม่ใช่แค่เฉพาะผู้หญิงหรอก...ผู้ชายที่บ้านนั้นไม่ว่ายังไงก็มีแค่ทางเลือกเดียวคือต้องอยู่บ้านสวนนั่น” แม่พูดต่อ น้ำเสียงเจือความคับแค้นกระไรชอบกล “ทั้งสวน ทั้งบ้านต่างก็เป็นของรุ่นทวด ๆ ตั้งวอยู่มาร้อยกว่าปีแล้ว แต่เดิมมีสมบัติเยอะแยะทีเดียวซึ่งก็อยู่ในห้องยายดวงกับตาพะยอมนั่นละ เขาถือกันว่าตลอดชีวิตนี้จะไม่ให้คนนอกมาครอบครองที่ดินแทนก็เลย...”

แพรที่เหมือนจะยังไม่อิ่มทำท่าไม่แน่ใจว่าจะสั่งข้าวเพิ่มดีหรือไม่ ผมจึงบอกให้เธอสั่งเพิ่มอีกสักจาน

“ไม่เห็นเป็นไรเลย” ผมว่า “ภาคซีต้องขอโทษ เมื่อคืนมันฉุกละหุกไปหน่อยจนแพรไม่ทันได้กินข้าวกินอะไร”

“ก็ไม่ได้กินอะไรเลยจริง ๆ” แพรว่า ก่อนจะหันไปมองแม่ยาย “ข้าวบ้านนั้นรสชาติมันแปลก ๆ ไงชอบกล…ลิ้นหนูสัมผัสไม่ดีรึเปล่าไม่รู้ ตอนเช้าก็ฝืนกินได้อยู่หรอกแต่ตอนเย็นนี่หนูไม่ไหวจริง ๆ ค่ะแม่”

“เอาน่ะ คนท้องลิ้นเพี้ยนกันเป็นปกติ แม่เองตอนท้องผัวแกก็เคยเป็น!”

แล้วหญิงสองนางก็หัวเราะกันขบขัน ผมได้แต่มองอย่างชื่นใจ หวังว่าครอบครัวผมจะได้เห็นแม่ในมุมนี้อีกเรื่อย ๆ

นกกาตัวหนึ่งบินผ่านหน้าร้านข้าวมันไก่ เรียกให้ฝูงนกพิราบสีขนสีเทาแซมเขียวที่จิกกินเศษอาหารตามคูน้ำและทางเท้าคอนกรีตแตกฮือบินกระจายไปทุกทิศ