เพิ่งดู Inequality For All (2013) จบ

เป็นสารคดีบอกเล่าสาเหตุ ที่มา และผลกระทบของปัญหาความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ ซึ่งนำไปสู่ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางด้านอื่นๆ โดยเฉพาะการขัดขวางการเจริญเติบโตของประชาธิปไตย โดยเน้นกรณีศึกษาในอเมริกาเป็นหลัก

อีกด้านหนึ่งเป็นการติดตามชีวิตและงานของโรเบิร์ต ไรซ์ ผู้เป็นอดีต Secretary of Labor ของสหรัฐฯ ในสมัยประธานาธิปดีบิล คลินตัน หนังจับเขาเป็นศูนย์กลาง เป็นผู้อธิบายปรากฏการณ์ โดยใช้ Material ที่เขาไปบรรยายในที่ต่างๆ มาร่วมด้วย โดยเฉพาะตอนที่บรรยายในคลาสที่ Berkeley

อธิบายเรื่องความเหลื่อมล้ำได้เข้าใจง่ายและเห็นภาพ หนังจับเอาซับเจกต์ที่เป็นพวก 99% กับอีกพวกคือ 1% มาเปรียบเทียบให้เห็นว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร มาตรการทางภาษีของสหรัฐมีความบิดเบี้ยว และเข้าข้างพวก 1% เพิ่มขึ้นอย่างไรในช่วงที่ผ่านมา ที่ดีมากๆ คือ หนังจับเอาเคสมหาเศรษฐี 1% ที่ตัวเขาเองก็ไม่ได้คิดว่าเขาน่าจะมี priviledge เหนือคนอื่นๆ และงงกับความบิดเบี้ยวแบบนี้ของสหรัฐเหมือนกัน

ไรซ์ยังอธิบายว่าเมื่อความรวยไปกระจุกอยู่กับคนไม่กี่คน และคนเหล่านั้นไม่สามารถใช้จ่ายเงินออกมาสู่ระบบเศรษฐกิจได้มากพอ (เช่น ต่อให้จะรวยสักเท่าไหร่ ก็คงไม่ได้ซื้อข้าวของอย่างหมอนมุ้งหรือไปทานข้าวบ่อยกว่าคนปกติมากตามสัดส่วนของความรวยหรอก) ทำให้ระบบยิ่งฝืดเคืองมากยิ่งขึ้น ด้วยการให้เหตุผลตามไลน์นี้ ไรซ์จึงบอกว่าจริงๆ แล้วระบบเศรษฐกิจต้อง empower ชนชั้นกลางให้มีศักยภาพในการจับจ่ายมากขึ้น ชนชั้นล่างมีเงินน้อยเกินไป ชนชั้นบนมีเงินมากเกินไป แต่จับจ่ายได้ไม่เท่าสัดส่วน ชนชั้นกลางคือเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจในแง่นี้

หนังยังทำให้เราเห็นข้อเสียของความมีประสิทธิภาพที่มากขึ้นของระบบค้าขายและอุตสาหกรรมในโลกปัจจุบัน บริษัทอย่างอเมซอนสามารถทำรายได้เป็นพันล้านเหรียญต่อปี แต่จ้างงานเพียง 60,000 ตำแหน่งเท่านั้น ในขณะที่ถ้าเทียบเป็นธุรกิจแบบเก่า ร้านขายของชำหรือร้านที่มีตัวตนในโลกจริง การจะขายให้ได้ยอดขายเป็นพันล้านต่อปีนั้นอาจจะต้องจ้างคนมากกว่านี้เป็นสิบเท่า ความมีประสิทธิภาพและเทคโนโลยีจึงแย่งงานไปจากคนในลักษณะนี้ด้วย

หนึ่งในการเปรียบเทียบที่หนังยกขึ้นมาบ่อยคือ Suspension Bridge หรือกราฟรูปสะพานแขวนที่ทำให้เห็นว่าภาวะเศรษฐกิจตกต่ำในปี 1928 และ 2007 นั้นมีลักษณะที่คล้ายคลึงกัน

ไรซ์ยังแสดงให้เห็นว่าความรวยนั้นไม่ผิด แต่ความรวยที่พยายามสอดแทรกเข้ามาในระบบอย่างประชาธิปไตยนั้นผิด การใช้เงินเพื่อล็อบบี้ที่มากขึ้นๆ ในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมาเป็นหลักฐานในเรื่องนี้ได้ดี

Inequality For All เป็นสารคดีเข้าใจง่าย คิดตามง่าย ที่ชอบมากๆ คือกราฟิกสวยมีระดับ และ Informative หนังเรื่องนี้สมกับที่หลายคนบอกว่า มันคือ Inconvenient Truth ภาคเศรษฐกิจจริงๆ