เมื่อคืนดู Grizzly Man

เป็นสารคดีที่พยายามตั้งคำถามต่อเส้นแบ่งระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ โดยศึกษาผ่านชีวิตช่วงท้ายๆ ของ Timothy Treadwell

การบอกแค่ว่าทิมเป็นคนรักสัตว์ รักธรรมชาติคงเป็นการพูดแบบ understatement ไปหน่อย ความจริงคือทิมไม่ใช่แค่รักสัตว์ หรือรักธรรมชาติเท่านั้น เขาอยากเป็นสัตว์ (เป็นหมี) และอยากเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติเลยด้วยซ้ำ ทุกๆ ปี ทิมจะเดินทางไปที่อุทยานแห่งชาติในอลาสกา และอยู่ที่นั่นเป็นเดือนๆ เพื่อถอนตัวจากโลกมนุษย์ที่วุ่นวาย อยู่กับหมี อยู่กับหมาจิ้งจอก และศึกษาพวกมัน พยายามจะเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับพวกมัน

เขารักหมีจนขนาดที่บอกว่า ถ้าหมีอยากฆ่าเขาเป็นอาหาร เขาก็จะไม่ทำร้ายหมีตัวนั้น ปล่อยให้มันกินเขาซะยังดีเสียกว่า

ทิมเป็นคนที่มีบุคลิกแปลก สำเนียงการพูดประหลาดจนแทบจะตลก เขาเคยติดเหล้า จนกระทั่งเขาพบความหมายของชีวิตที่อยู่ในหุบเขาและธรรมชาติ เขาจึงเลิกเหล้าได้ ด้วยนัยนี้ เขาจึงถือว่าหมีได้โอบอุ้มชีวิตเขาไว้ทางหนึ่ง

แล้วความคิดแบบนี้ของเขาก็เป็นจริงในที่สุด ในปี 2003 ทิมและแฟนสาวถูกพบเป็นศพ ถูกหมียักษ์ตัวหนึ่งคร่าชีวิตและกินจนมีเนื้อติดซากเพียงนิดๆ หน่อยๆ (อย่า search นะครับ โหดมากๆ) ทีมช่วยเหลือที่พบยิงฆ่าหมีตัวนั้น ผ่าต้องออกมาก็พบทิมกับแฟนสาวอยู่ข้างใน

สารคดีสำรวจความเห็นของคนรอบๆ ตัวทิมต่อกรณีนี้ บางคนก็เห็นด้วยกับวิธีของทิม เห็นว่าเขาทำงานเพื่อโลก เขาทำงานเพื่อสัตว์ การที่เขาเข้าป่าไปศึกษาหมี แล้วนำมาเล่าต่อในสังคมเมือง ก็เป็นการกระตุ้นให้เกิดการอนุรักษ์พันธุ์หมีอย่างหนึ่ง

แต่อีกฝ่ายหนึ่งก็บอกว่าทิมเป็นคนบ้า เป็นคนที่ไม่รู้จักว่าเส้นแบ่งระหว่างคนกับหมีอยู่ตรงไหน นักวิชาการคนหนึ่งบอกว่า จริงๆ แล้ว ในอลาสกา ในอุทยานแห่งชาตินั้น การล่าหมีอย่างพอเหมาะพอควรเป็นการควบคุมจำนวนประชากรด้วย ในขณะที่ชาวอลาสกันตัวจริง ก็บอกว่าในอลาสกา เส้นแบ่งระหว่างคนกับหมีถูกขีดไว้ชัด ชาวอลาสกันเคารพหมี ในขณะที่หมีก็รู้ว่า หากข้ามเส้นแบ่งมายังดินแดนมนุษย์ มันก็จะถูกทำร้าย การที่ทิมไปพร่าเลือนเส้นตรงนี้ อาจทำให้เกิดผลร้ายที่คาดไม่ถึง เช่นหมีอาจคุ้นชินกับมนุษย์ คิดว่ามนุษย์ทุกคนปลอดภัยแล้วเดินเข้าใกล้ ทำให้มันตกอยู่ในอันตรายได้อีกด้วย

จริงๆ แล้วตัวสารคดีได้รับเสียงชื่นชมจากทั่วทุกสารทิศ แต่โดยส่วนตัวแล้วเราไม่ชอบมากขนาดนั้น (คือชอบ แต่ไม่ได้ชอบมาก) อาจเป็นเพราะเรารู้สึกว่า Herzog ซึ่งเป็นผู้กำกับ และเป็นผู้ลงเสียง ใส่ความคิดเห็นของตัวเองลงไปในสารคดีมากเกินไปจนเหมือนอ่านบทความ อีกส่วนหนึ่งคือเขาเข้าไป intervene คนรอบๆ ตัวของทิมด้วย เช่น ไปบอกแฟนเก่าทิมว่า อย่าฟังเทปที่ทิมถูกหมีตะปบฆ่านะ มันโหดร้ายเกินไป ให้เผาทิ้ง ซึ่งจริงๆ การที่ผู้ทำสารคดีจะเข้าไปมีส่วนร่วมขนาดนี้ก็ไม่ผิดอะไรนะ แต่เรารู้สึกว่า เราอยากทำหน้าที่เป็น observer หรือผู้สังเกตการณ์มากกว่า การที่ผู้ทำสารคดีเข้าไปขัดขวางการไหลของกระแสเรื่องราว มันจึงทำให้คนดูอย่างเราหลุดออกมาได้เหมือนกัน