เจ้าแห่งปักษา

หงส์ที่มีหัวสีแดงจะเป็นหงส์ตัวเมีย

หงส์ที่หัวสีเขียวหรือสีน้ำเงินจะเป็นหงส์ตัวผู้

เป็นสัตว์มงคลชนิดหนึ่งของจีนมาแต่โบราณ มีรูปลักษณ์เดิมมาจากนกหลากหลายชนิด อาทิ ไก่ฟ้าห่านฟ้า นกกระจอก เหยี่ยวนกกระจอก นกนางแอ่นฯลฯ

มีความหมายที่ดี 5 ประการ คือมีคุณธรรม, ความยุติธรรม, ศีลธรรม, มนุษยธรรม, สัจธรรม ในตำนานกล่าวว่า

• หงส์มีรูปคล้ายไก่ฟ้า
• มีสีขนสลับลายเป็นประกาย มีนิสัยรักสะอาด ช่างเลือก มีความละเอียดอ่อนประณีต
• เนื่องจากรูปลักษณ์เป็นนก ประจำทิศใต้ ธาตุไฟ สีแดง จึงได้ชื่อว่า หงส์แดง
• หงส์ ชาวจีนเรียกว่า หง มีความหมายว่า ความสวย ความสง่างาม เพศหญิง

โดยนำเอานก 5 ชนิดมาผสมกันเป็น หงส์

1.   หัว มาจาก ไก่ฟ้า

2.   ปาก มาจาก นกแก้ว

3.   ตัว มาจาก เป็ดแมนดาริน

4.   ขา มาจาก นกกระสา

5.   หาง มาจาก นกยูง

บางตำราจึงได้แบ่งนกหงส์ออกเป็น5 ชนิด

1.   ชนิดขนแดง

2.   ขนสีม่วง

3.    ขนสีเขียว

4.   ขนสีเหลือง

5.   ขนสีขาว และชนิดสีขาวเรียกกันโดยทั่วไปว่า ห่านฟ้า

ภายหลังได้รับอิทธิพลจากความเชื่อลัทธิเต๋าจากสัตว์เทพค่อยวิวัฒนาการเป็นรูปลักษณ์ของครึ่งคนครึ่งสัตว์จากนั้นกลายเป็นเทพที่มีรูปเป็นหญิง