The old, the young, the rich or poor

All alike to me you know

No wealth, no land, no silver no gold

Nothing satisfies me but your soul 

คนแก่คนเฒ่าหรือเยาว์วัย

คนร่ำรวยหรือยากไร้ข้าไม่สน

ล้วนไม่ต่างกันเลยแม้สักคน

ไม่มีทรัพย์ใดช่วยพ้นจากความตาย

- O Death : a traditional American folk song-

ถ้าให้สรุปเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในปี 2016 ด้วยคำเพียงคำเดียว สิ่งแรกที่ตัวเองนึกถึง คือ 'ความตาย' เพราะตั้งแต่ต้นปีมาจนถึงปลายปี  ถึงความตายจะเป็นเรื่องปกติธรรมดา แต่ก็สิ่งที่เกิดขึ้นและกระทบกระเทือนจิตใจใครต่อใครทั่วโลก โดยเฉพาะความตายของคนสำคัญและยิ่งไปกว่านั้น เป็นคนที่เป็นที่รักของคนจำนวนไม่น้อย เป็นคนที่มีผลงานอันยิ่งใหญ่ หรือเป็นความตายที่เกิดขึ้นเพราะเหตุผลไม่คาดฝัน เพราะเรื่องร้ายแรง หรือเป็นความตายที่เกิดขึ้นกับคนหมู่มาก ดูเหมือนว่า ปี 2016 จะส่งประสบการณ์เกี่ยวกับความตายที่น่าจดจำทั้งในทางดีและร้ายที่ครบทุกรูปแบบมาให้สัมผัสอย่างไม่หยุดหย่อน แถมบางที ก็กระหน่ำมาหลายรายภายในหนึ่งวันเสียด้วย 

ยกตัวอย่างมาเฉพาะบุคคลสำคัญ คนในวงการบันเทิง วรรณกรรม และกีฬาของต่างประเทศ ก็ไม่น้อย

เดวิด โบวี่  (69, นักร้อง นักแสดง นักแต่งเพลง) 

อลัน ริคแมน (69, นักแสดง ที่ทุกคนจดจำและรักมาก ๆ จากบทของ ศ. สเนป ในแฮรี่ พ็อตเตอร์)

เกล็น เฟรย์ (67, นักดนตรี สมาชิกวง The Eagles)

ฮาร์เปอร์ ลี (89, ผู้เขียน To Kill a Mocking Bird - Go Set a Watchman)

อุมแบร์โต เอโค (84, ผู้เขียน The Name of the Rose เสียชีวิตวันเดียวกับฮาร์เปอร์ ลี) 

แนนซี่ เรแกน (94, อดีตสุภาพสตรีหมายเลข 1 ของ ปธน. เรแกน ของสหรัฐ) 

เซอร์จอร์จ มาร์ติน (90, โปรดิวเซอร์ของ The Beatles) 
ซาฮา ฮาดิด (65, สถาปนิกหญิงชาวอังกฤษเชื้อสายอิรัก ที่มีผลงานโดดเด่นด้านสถาปัตยกรรม)

พรินซ์ (57, นักร้องระดับซูเปอร์สตาร์) 

มูฮัมหมัด อาลี (74, นักมวยแชมเปี้ยนโลกที่เป็นตำนานของวงการมวยสากล)

แอนตัน เยลชิน (27, นักแสดงที่หลายคนรู้จักดีในบทเชคอฟจากเรื่อง Star Trek) 

เคลลี เบเคอร์ (81, นักแสดงที่อยู่เบื้องหลัง R2-D2 หุ่นยนต์ตัวเล็กที่หลายคนรักจาก Star Wars)

จีน วิลเดอร์ (83, นักแสดงชาวอังกฤษ เป็นที่รู้จักมากในบทวิลลี่ วองก้า)

ตุลาคม เป็นเดือนที่สั่นสะเทือนหัวใจของคนไทยที่สุด และคงทำให้วันที่ 13 ตุลาคม กับ 5 ธันวาคมของเราไม่มีเหมือนเดิมต่อไปอีกแล้ว เพราะการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช

ลีโอนาร์ด โคเฮน (82, นักร้อง นักแต่งเพลง กวี นักเขียน เจ้าของเพลง Hallelujah) 

โรเบิร์ต วอห์น (83, นักแสดง เป็นที่รู้จักในบทนโปเลียน โซโล ใน U.N.C.L.E ฉบับซีรี่ส์โทรทัศน์)

ลีออน รัสเซลล์ (74, นักร้อง นักแต่งเพลง)

ฟิเดล คาสโตร (90, อดีตประธานาธิบดีและผู้นำเผด็จการของคิวบา) 

จอห์น เกล็นน์ (95, อดีตนักบินอวกาศชาวอเมริกันคนแรกที่ได้ขึ้นโคจรรอบโลกกับแคปซูลอวกาศ)

ซาซา กาบอร์ (99, นักแสดงฮอลลีวู้ด) 

จอร์จ ไมเคิล (53, นักร้องที่มีผลงานที่เป็นที่รู้จักกันดีอย่าง Careless Whisper และ Last Christmas ที่กจากไปในวันคริสต์มาส)
แคร์รี่ ฟิชเชอร์ (60, นักแสดงหญิงทีี่เป็นที่จดจำจากบทเจ้าหญิงเลอาจากภาพยนต์สตาร์วอส์)

ยังไม่นับเหตุการณ์อื่น ๆ ที่ทำให้เกิดความสูญเสียอีกไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นการระบาดของไวรัสซิก้า อุบัติเหตุทางอากาศ ภัยธรรมชาติร้ายแรง สงครามที่ไม่มีใครรู้ และการก่อการร้ายที่ไม่มีใครรู้ว่าจะจบสิ้นกันเมื่อไหร่ 

แล้วมีใครหยุดยั้งสิ่งที่เรียกว่า ความตาย ได้บ้าง... คำตอบ คือ ไม่มี 

แล้วความตายยกเว้นใครบ้าง... ไม่ยกเว้นใครเลย ไม่คำนึงถึงอายุ สถานะ หรือปัจจัยอื่น ๆ เลยสักนิด

เพราะอย่างนั้นก็เลยนึกถึงเพลงหนึ่งที่ดูเหมือนจะใช้สรุปเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นของปี 2016 ในภาพรวมได้เกือบทั้งหมดขึ้นมาได้ เป็นเพลงโฟล์คอเมริกัน ชื่อ O Death ที่ตอนแรกรู้สึกว่าไม่ได้ติดหูมากเท่าไหร่ แต่เริ่มมาสนใจตอนที่เพลงนี้ ถูกใช้เป็น theme song ของเกมเพลย์สเตชั่นที่กวาดรางวัลมาได้เยอะเอาการอย่าง Until Dawn แต่ก่อนหน้านั้น เพลงนี้เคยเป็น soundtrack ของหนังรางวัลออสการ์อย่าง O Brother, Where Art Thou (2000) มาแล้วครั้งหนึ่ง

เพลง O Death มีชื่ออีกชื่อหนึ่งว่า A Conversation with Death เป็นเพลงพื้นเมืองหรือเพลง traditional folk ซึ่งเท่าที่มีการค้นคว้าโดย  Journal of Folklore Research  บอกว่า  Lloyd Chandler นักดนตรีและนักเทศน์ชาวอเมริกันได้นำไปร้องในช่วงทศวรรษ 1920 เหตุที่มีอีกชื่อหนึ่งว่า A Conversation with Death ก็เพราะเนื้อเพลงแบ่งออกเป็นสองส่วนโต้ตอบกันระหว่างคนที่กำลังจะตาย และความตายที่มาเยือนและกำลังจะนำตัวของเขาไป 

เพราะความเป็นเพลง traditional ทำให้เนื้อเพลงที่มีคนเอาไปร้องต่อ ๆ กันมามีการเปลี่ยนแปลงไปบ้าง แต่ใจความหลักก็ยังคงเดิม คือ ไม่ว่าจะต่อรองอย่างไร หรือเสนอสิ่งใดเพื่อแลกเปลี่ยน เพื่อให้ความตายยอมละเว้นชีวิตของตนเองไปอีกปีหนึ่งก็ยังดี ความตายก็ไม่ยอมรับ เพราะไม่ว่าจะยากจนหรือร่ำรวย เด็ก หนุ่ม หรือแก่แค่ไหน เมื่อถึงเวลาตายก็ต้องตาย และความตายไม่ต้องการสิ่งใดนอกจากวิญญาณของคนที่ถึงเวลาจะต้องจากโลกนี้ไปแล้วนั่นเอง

ถ้าว่ากันอย่างสั้นที่สุด เพลง O Death ก็คงจะเป็นมรณานุสติให้คนที่ยังอยู่ทำใจได้ว่า เมื่อถึงเวลาแล้ว คนเราก็ต้องตายเป็นธรรมดา โดยไม่มีสิ่งใดจะมาต่อรองนั่นเอง 

เราลองมาดูเนื้อเต็ม ๆ ของ O Death ที่ Ralph Stanley ร้องเอาไว้ และเป็น soundtrack ของภาพยนตร์เรื่อง 'O Brother, Where Art Thou?' ของพี่น้อง Coen ด้วย

ความตายเอ๋ย 

ท่านจะปล่อยให้ข้าอยู่รอดไปอีกปีหนึ่งไม่ได้เลยหรือ

สิ่งนี้คือสิ่งใด ข้าไม่อาจมองเห็นได้ 

แต่มือเยียบเย็นนั้นไซร้กำลังเกาะกุมข้า

ข้าคือความตาย ไม่มีผู้ใดเหนือไปกว่าข้า

ข้าจักเปิดประตูให้ ไม่ว่าไปยังนรกหรือสวรรค์

ความตายเอ๋ย หากมีใครสักคนสวดภาวนาขอ

ท่านจะรั้งรอเรียกข้าไปวันอื่นไม่ได้หรอกหรือ 

I'm Death I come to take the soul
Leave the body and leave it cold
To draw up the flesh off of the frame
Dirt and worm both have a claim


เด็กน้อยภาวนา นักเทศน์ปราศรัย

เวลาและความเห็นใจล้วนเป็นสิ่งที่เกินเจ้าเอื้อมหา

ข้าจะยึดเท้าทั้งคู่ของเจ้าจนไม่อาจก้าวเดินได้

ข้าจะยึดกรามของเจ้าไว้จนกระทั่งไม่อาจพูด

ข้าจะปิดดวงตาทั้งสองของเจ้าไม่ให้มองเห็น

ถึงเวลาแล้ว จงมาและไปกับข้า 

ข้าคือความตาย ข้ามารับดวงวิญญาณของเจ้า 

จงละทิ้งร่างกายและปล่อยทิ้งไว้ให้เยียบเย็นอยู่อย่างนั้น

ให้เนื้อและหนังหลุดไปจากโครงร่าง 

ให้ดินที่ฝังและหนอนแมลงเข้ายึดครองไปเถิด

ความตายเอ๋ย 

จะปล่อยข้าให้อยู่รอดไปอีกปีหนึ่งไม่ได้เลยอย่างนั้นหรือ

มารดาของข้ามาหาที่เตียง 

วางผ้าเช็ดตัวเย็น ๆ ลงบนหน้าผาก

หน้าผากข้าอุ่น สองเท้าข้าเย็น

ความตายคืบคลานเหนือดวงวิญญาณของข้า

ความตายเอ๋ย ท่านทำอย่างนี้กับข้าได้อย่างไร

ท่านปิดตาข้า จนข้ามองไม่เห็น

ท่านกำลังทำร้ายให้ร่างกายข้าเจ็บปวด

ท่านทำหน้าข้าหนาวเยือก

ท่านกำลังขับเอาชีวิตออกจากวิญญาณของข้า

ความตายเอ๋ย คำนึงถึงอายุของข้าได้ไหม

อย่าเพิ่งพาข้าไปในตอนนี้เลย

ความร่ำรวยทั้งหลายของข้าอยู่ในมือท่าน

ขอเพียงแค่ท่านเลื่อนมือเยียบเย็นนั้นไปเสียจากข้า

คนแก่ชรา หรือว่ายังเยาว์ จะร่ำรวย หรือยากไร้

ล้วนไม่ต่างอะไรสำหรับตัวข้า 

ไม่มีทรัพย์สิน ไม่มีที่ทำกิน ไม่มีเงินทองใด ๆ 

ที่ทำให้ข้าพึงพอใจไปกว่าการได้วิญญาณของเจ้า 

ความตายเอ๋ย 

จะปล่อยข้าให้อยู่รอดไปอีกปีหนึ่งไม่ได้เลยหรือ

ท่านจะปล่อยข้าให้อยู่รอดไปอีกปีหนึ่งไม่ได้เชียวหรือ

หวังว่า ในวันที่ยังคงเหลืออยู่ของปีนี้ จะไม่ต้องเพิ่มชื่อของใครลงไปในรายการนี้อีก และ

หวังว่า ปีหน้าคงจะมีเพลงสำหรับสรุปทุกสิ่งทุกอย่างในรอบปี ที่สดใสกว่านี้นิดนึงนะคะ 

ทิ้งท้ายไว้กับ O Death อีกเวอร์ชั่นหนึ่ง คือของ Ralph Stanley จาก O Brother, Where Art Thou?