ตั้งแต่เราเรียนจบและเริ่มทำงานจนเกษียณจากการทำงานก็ใช้เวลา40 ปีโดยประมาณ ในช่วงเวลานั้นเราอาจจะเปลี่ยนสถานที่ทำงานไปหลายบริษัทฯหลายหน้าที่ แต่ทักษะการทำงานก็จะไม่ค่อยแตกต่างจากที่เรียนหรือที่เคยทำมาเท่าใดนัก

   ในวันเกษียณเกือบทุกอย่างในการใช้ชีวิตประจำวันจะเปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิงสิ่งเหล่านี้จะมีผลกระทบต่อสภาพจิตใจอย่างมาก จากที่มีการพูดคุย ถกเถียง ร่วมมือนินทา ในกลุ่มผู้ร่วมงานก็จะหายไป

   แรกๆ เราอาจโทรศัพท์ไปคุยกับเพื่อน ลูกน้องที่ยังทำงานอยู่ เค้าและเราก็จะถามกันว่าเป็นยังไงบ้าง เค้าและเราจะทำได้แค่รับฟังแต่จะไม่สามารถแก้ไขปัญหาให้กันและกันได้อีกแล้ว การพูดคุยจะสั้นลงและค่อยๆห่างหายกันไป เพราะเราไม่ใช่ผู้ร่วมชะตากรรมในสถานที่เดียวกันอีกต่อไป

   ความเงียบ ความเหงา ที่เราไม่คุ้นชินกำลังเป็นเงาตามตัวเราไปทุกที่เราก็จะหาอะไรทำไปเรื่อย ๆ ให้หมดวัน แต่ถ้าสิ่งนั้นไม่สามารถทำให้เรามีรายรับเข้ามาได้เราจะทำได้ไม่นาน ที่ทำได้ไม่นานเพราะมันมาจากปัจจัยจากเงินก้อนสุดท้ายที่ทางบริษัทฯจ่ายให้เราในวันเกษียณ เดี๋ยวเรื่องเงินก้อนนั้น และการเริ่มต้นชีวิตใหม่ในวันเกษียณจะมาเขียนในบทต่อไปครับ

   ระวังโรคที่เรียกกันว่า โรคซึมเศร้า มันสำคัญและมีผลต่อสภาพจิตใจเราอย่างมาก

   ในการทำงานเรามีการวางแผน การเตรียมตัวสำหรับงานนั้น ๆ แต่อยากให้พวกเราอย่าลืม การวางแผน การเตรียมตัว สำหรับวันเกษียณซึ่งวันนั้นไม่จำเป็นต้องอายุ 60 ปี มันอาจมาเร็วกว่านั้น โดยในสถานการณ์ปัจจุบันพวกเราหลายคนได้เกิดขึ้นแล้ว

   ผมไม่อาจบอกได้ว่าจะต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้างเพราะสถานะ การใช้ชีวิต และอะไรอีกหลายๆ อย่างของแต่ละคนไม่เหมือนกัน เพียงแต่อยากให้พวกเราเตรียมกันไว้วันเกษียณมันจะไม่ใช่วันที่เราจะสบายอีกต่อไป ถ้าเราไม่เตรียมพร้อมรับมือกับมัน

   ทักษะการทำงาน กับ ทักษะการใช้ชีวิตมันแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง