หนังสือ : ศิลปะชวา
โดย : เชษฐ์ ติงสัญชลี
จำนวน : 224 หน้า
ราคา : 175 บาท

"ศิลปะชวา" ชื่อหนังสือก็บอกอยู่แล้วว่ามันต้องพูดถึงเรื่องราวของศิลปะชวาอย่างแน่แท้ ทั้งเรื่องของรูปแบบของศิลปะชวาที่ผูกโยงอยู่กับเรื่องของประวัติศาสตร์ ความเชื่อ วัฒนธรรมประเพณี ภูมิรัฐศาสตร์ ความหลากหลายทางด้านชาติพันธุ์และพืชพรรณต่าง ๆ และรวมไปถึงเรื่องของธรรมชาติแลเทพเจ้าท้องถิ่นที่ถูกผวกรวมเข้าไว้ในฐานะของฐานคิดของคติทางด้านศิลปะของชวา

ที่นอกเหนือไปจากการรับเข้ามาของทั้งศาสนาพุทธ ศาสนาฮินดู และศาสนาอิสลาม ที่ล้วนมีบทบาทสำคัญต่อการวางรากฐานของขนบทางศิลปะของชวา เราจะพบได้ว่าศิลปะแบบชวานั้นมีความเกี่ยวโยงอยู่กับฐานคติในเรื่องของศาสนา ทั้งศาสนาแบบมีพระเจ้า ไม่มีพระเจ้า และศาสนาผีบรรพบุรุษ ล้วนถูกถ่ายทอดและต่อยอดลงในศิลปะแบบของชวา

เราจะเห็นได้จากสถาปัตยกรรมทางศาสนาที่สำคัญ ๆ หลายแหล่งในชวา ทั้งบุโรพุทโธของศาสนาพุทธ จันทิ (ปราสาท) บรมานันของศาสนาฮินดู หรือแม้กระทั่งวัดแบบบาหลีที่ตั้งอยู่ในเกาะบาหลีเอง สถาปัตยกรรมที่สะท้อนอยู่ในสิ่งก่อสร้างและสถาปัตยกรรม รวมไปถึงศิลปะของศาสนสถานเหล่านี้ล้วนมีคติความเชื่อแฝงเอาไว้อย่างสำคัญ นอกจากนี้ยังรวมถึงมีการสะท้อนภาพของการปรับตัวและคสามเปลี่ยนแปลงของศิลปะในแต่ละรูปแบบเอาไว้ด้วย

"ศิลปะชวา" ยังช่วยฉายให้เห็นถึงปฏิสัมพันธ์ของการเกิดขึ้นของการถ่ายทอดรูปแบบของศิลปะจากสกุลของศิลปะชวาออกสู่ประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคแถบนี้ ผ่านกลไกสำคัญอย่างการค้าขายที่มีมาแต่ครั้งโบราณ และยังบอกเล่าถึงเรื่องราวของความสำคัญของคติฐานคิดของศิลปะแต่ละรูปแบบเอาไว้ได้อย่างน่าสนใจ และเชื่อโยงเอารูปแบบของศิลปะและขนบความเชื้อเบื้องหลังของหลาย ๆ รูปแบบของศิลปะภูมิภาคนี้เอาไว้ได้อย่างน่าสนใจ ซึ่งในท้ายที่สุดแล้ว "ศิลปะชวา" ช่วยย้ำเตือนให้เราได้รู้ว่าในหลายครั้งหลายหน วัฒนธรรมบางอย่างมันก็เป็นวัฒนธรรมรวมที่ยากที่จะแยกและย้อนกลับไปหาจุดกำเนิดที่แท้จริงของมันได้ เพราะรัฐทุกรัฐ ดินแดนทุกดินแดน ล้วนเคยมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างกัน มาก่อนการเกิดขึ้นของสิ่งที่เรียกว่า "รัฐชาติ" แบบสมัยใหม่เสียอีกตั้งหลายพันปี