รีวิวเว้ย (379) สังคมไทยเป็นสังคมที่มีศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ (ในทางปฏิบัติ) เพราะถ้าเราดูจากจำนวนวัดและช่องระบุศาสนาบนบัตรประชาชนเราจะพบว่า "พุทธ" มีปริมาณมากกว่าศาสนาอื่น ๆ อยู่หลายเท่าตัว และด้วยความที่มีศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำ (คน) ในชาตินี้เองที่ยังผลให้ พระ วัด พุทธ ถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญของประเทศนี้ อาจจะด้วยการผนวกเอาคติแบบผี พราหมณ์ พุทธเข้าไว้ด้วยกันได้โดยจะมีผี พุทธ พราหมณ์อะไรนำก็ตามแต่ แต่นั่นก็ทำให้ศาสนาไทยลูกผสมมีความเข้มแข็งมากจนกระทั่งกลายเป็นกลจัรกสำคัญในการขับเคลื่อนประเด็นหลาย ๆ ประเด็นทั้งในและนอกประเทศ โดยเฉพาะประเด็นที่มีเรื่องของพุทธศาสนา (ผสมแล้ว) เข้าไปเกี่ยวข้องยิ่งทำให้เรื่องราวต่าง ๆ บันเทิงขึ้นไปอีกหลายเท่าตัว

เรื่องราวของ "ครูบา" เป็นอีกหนึ่งความบันเทิงที่เกิดขึ้นมาในสังคมไทยได้สักระยะหนึ่งแล้ว ทั้งเรื่องของข้อถกเถียงที่เกิดขึ้นว่า ความหมายที่แท้จริงของครูบาคืออะไร (?) และพระต้องมีพรรษาเท่าไหร่เราถึงจะเรียกกันว่าครูบา (?) และการเป็นพระครูบานั้นทำอะไรถึงได้เป็น หรือแค่แก่พรรษาก็เป็นได้ (?) เหตุนี้เราเลยลองไปค้นการให้ความหมายของคำว่า "ครูบา" ตามพจนานุกรม ฉ.ราชบัณฑิต 2554 พบว่าในพจนานุกรมฉบับดังกล่าวมีการให้ความหมายของคำว่า "ครูบา" เอาไว้ว่า "...  (ถิ่น-พายัพ) น. ครูผู้สอนกุลบุตร หมายถึง สมภาร, คำใช้เรียกพระเถระผู้เป็นที่เคารพนับถือ ซึ่งมักจะมีอายุ ๕๐ ปีขึ้นไป ..." ซึ่งการนิยามหรือการให้ความหมายของพจนานุกรมฯ ก็เป็นรูปแบบของการสร้างคำนิยามลักษณะหนึ่งของสังคมไทยผ่านการสร้างความชอบธรรมโดยสถาบันที่มีอำนาจในการครอบงำการให้ความหมายอย่าง "สภาราชบัณฑิต"

แต่เมื่อเราเอานิยามของคำว่าครูบาตามพจนานุกรมมาสวมทับเข้ากับบริบทของครูบาในสังคมไทยปัจจุบันเราแทบจะไม่เห็นภาพสะท้อนของความเป็นครูบาตามพจนานุกรมในครูบาที่ปรากฎในสังคมไทยเลย เพราะครูบาในปัจจุบันบางรูปยังอายุน้อยเกินกว่าที่จะพ้นสภาวะของคำจำกัดความว่า "หลวงพี่" แล้วมันเกิดอะไรขึ้นกันแน่กับความหมายของคำว่า "ครูบา" ในสังคมไทย และเหตุใดครูบาจึงเป็นที่นิยมเคารพยกย่องของคนไทยในช่วงหลายปีมานี้ไม่แพ้พระตามขนบแบบพุทธไทยภาคกลาง คำตอบของคำถามเหล่านี้ยังเป็นที่ค้างคาใจแต่ก็พอจะหาคำตอบได้ว่าเพราะเหตุใด "ครูบาคติใหม่" จึงปรากฏขึ้นในสังคมและส่งผลกระเทือนต่อวงการศาสนาในบ้านเราและประเทศเพื่อนบ้านอย่างมีนัยยะสำคัญ