รีวิวเว้ย (374) เรารับรู้เรื่องราวของประเทศพม่าผ่าน "แว่นตา" ที่ได้รับมาจากกรอบความเป็นชาตินิยมของระบบการศึกษาไทย ที่เราถูกปลูกฝังมาตั้งแต่ครั้งเรียนวิชาประวัติศาสตร์ (สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม) ว่า "พม่าเป็นสัตรู" กับไทย ผ่านการผลิตซ้ำวาทกรรมที่ว่าด้วยเรื่องของการ "เสียกรุงศรี" ที่แสดงให้เห็นถึงความหยาบช้า สารเลวของพม่า ผ่านการเผากรุงศรีฯ ลอกทองพระ ฆ่า ข่มขืน เทครัวคนสยาม ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นกลไกในการผลิตซ้ำและสร้างความเกลียดชังพม่าต่อคนไทย (กระทั่งปัจจุบัน)

ทุกวันนี้เราอาจจะยังพอได้ยิน ได้ฟังและได้เห็นแนวความคิดแบบชาตินิยมในลักษณะนี้ผ่านหนัง ละคร และตาม comment ในเพจเฟสบุ๊กต่าง ๆ ที่เรายังสามารถเห็นทัศนคติของคนไทยต่อเพื่อนบ้านชาวพม่าว่า ".....ที่พวกมันต้องเข้ามาทำงานในไทยเยอะเพราะเป็นการชดใช้กรรมที่พวกมันเคยเผากรุงศรีฯ....." (เย็ดเข้ คิดได้ไงวะเนี่ย) ซึ่งเอาเข้าจริงแล้ว "แว่นตา" ในการมองเพื่อนบ้านแบบนี้ทำให้เรากดปราบความเป็นพม่าเอาไว้ว่า พวกเขาคือพวกต่ำชั้น ประเทศเต็มไปด้วยคนโง่และด้อยพัฒนา ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วการมองแบบนั้นอาจจะถูกแค่เพียงเสี้ยวดียว ในเรื่องของการเป็นประเทศด้อยพัฒนาแต่หากย้อนกลับไปหลายทศวรรษก่อนหน้า ถ้าประเทศพม่าไม่เดินเกมผิดพลาดทางการเมือง ประเทศที่ต้องไปอยู่ตรงจุดของพม่า (ปัจจุบัน) อาจจะเป็นไทย และเป็นไปได้ว่าในอีกไม่กี่ทศวรรษข้างหน้าไทยอาจจจะไปอยู่ตรงจุดที่เรามองพม่าในทุกวันนี้ เพราะในขณะที่ทุกประเทศกำลังเดินไปข้างหน้า ในภูมิภาคนี้อาจจะมีแค่ไทยเท่านั้นแหละที่กำลังเดินแบบมูนวอร์ค (ถอยหลังลงก้นมหาสมุทร) ทั้งระบบการปกครอง ระบบการเมือง ในประเทศไทยตอนนี้ไม่มีอะไรที่จะรับรองได้เลยว่าเราจะ "เจริญขึ้น" ในภายหนาหากระบบทุกอย่างยังคงอาศัยดวงแบบรอให้ฦๅษีถูกหวยแบบนี้

นอกจากนี้หากประเทศไทยจะดูถูกพม่าว่าเป็นประเทศที่เต็มไปด้วยคนที่ไร้ศักยะภาพเป็นได้เพียงแค่แรงงานของผู้ใช้แรงงาน ซึ่งอย่างที่บอกว่าถ้าพม่าไม่เกิดอุบัติเหตุทางการเมืองขึ้นเมื่อหลายทศวรรษก่อนอาจจะเป็นเรา (ไทย) นั่นแหละที่ต้องไปเป็นแรงงานไร้ฝีมือในประเทศเพื่อนบ้าน ถ้าพิจารณาจากบุคลากรของพม่าที่มีความสามารถในระดับโลก เราอาจจะพบว่าในช่วงเวลา 1940-1960s พม่าส่งออกบุคลากรที่มีความสามารถเข้าสู่องค์กรระดับโลกไม่ว่าจะเป็น UN ที่มี อูตั่น เป็นเลขาธิการของสหประชาชาติที่เป็นชาวเอเชียคนแรก (เป็นคนพม่า) และยังมีนักวิชาการอีกมากที่ถูกผลิตขึ้นและเข้าไปมีบทบาทในระดับโลกในช่วงเวลาดังกล่าว (ซึ่งมันก็มีปัจจัยหลายอย่างที่ช่วยสนับสนุนเรื่องดังกล่าว แต่ขอละไว้ไม่อธิบาย ณ ที่นี้ เพราะกลัวมันจะยาวเกินไป) อย่างนักวิชาการด้านเศรษฐศาสตร์อย่าง "หละ มยิ้น" ก็เป็นหนึ่งในนักวิชาการด้านเศรษฐศาสตร์ระดับโลกอีกคนหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของคนพม่าในช่วงเวลาดังกล่าว และเอาเข้าจริงถ้าจะให้ย้อนกลับไปไกลกว่านั้นเราจะเห็นว่าในสงครามครั้งเสียกรุงฯ ครั้งที่ 2 นั้น อาจจะไม่ได้เกิดจากการไร้ความสามารถของกษัตริย์อยุธยาองค์สุดท้าย หากแต่เป็นเพราะพระปรีชาสามารถของพระเจ้ามังระ แห่งราชวงศ์คองบอง (โกนบอง) ที่วางเกมการศึกมาอย่างดีและสามารถปิดเกมกรุงศรีฯ ได้แบบสบาย ๆ พร้อมทั้งยังตั้งรับศึกจากจีนได้พร้อม ๆ กับที่ตีกรุงศรีฯ ไปพร้อม ๆ กัน ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นว่าแท้จริงแล้วคนพม่าอาจจะไม่ใช่แรงงานไร้ฝีมือตามที่มายาคติแบบไทยปิดบังตาเราเอาไว้ หากแต่พวกเขาขาดโอกาศในการพัฒนาหลังจากการปิดมหาวิทยาลัยและการเข้าแทรกแซงของรัฐบาลทหารพม่าหลังจากการได้รับเอกราชจากประเทศอังกฤษ (ในเวลาไม่นาน)