“บันทึกเรื่องราวทุกข์ยากลำบาก

ของตนตอนเป็นพระสงฆ์”

หลังพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศล้านภาลัย

เสด็จสวรรคต สุนทรภู่ตัดสินใจได้ออกบวช

     หลังจากที่ท่านออกบวช ท่านได้มาอยู่ที่วัดเทพธิดารามตามคำนิมนต์ของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ท่านโปรดสร้างวัดนี้ให้แก่บุตรีอันเป็นที่รักยิ่ง ซึ่งก็คือ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ (ท่านงดงามแลเป็นคนดีราวเทพอัปสร)

      กรมหลวงดำรงราชานุภาพ ได้มีการสันนิษฐานว่า ท่านน่าจะแต่งให้ผู้ใดผู้หนึ่งอ่านเป็นนัย เลยสันนิษฐานว่า อาจจะแต่งให้กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ แต่ก็ไม่สามารถที่จะตอบได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ 

      ส่วนตัวที่เราอ่าน ก็กลับคิดว่า ไม่ใช่ อาจจะแต่งเพื่อพูดถึงนางฟ้าจริงๆ หรือแต่งเตือนตัวเองว่า ยังไม่สิ้นไปนิพพาน เพราะในขณะนั้นท่านเป็นพระ แล้วท่านต้องนึกถึงบุญคุณของในหลวงรัชกาลที่ ๓ ที่ไม่ถือโทษกันแถมยังนิมนต์ให้มาจำพรรษาวัดที่ท่านสร้างอีก ดังนั้น เราเลยคิดว่า น่าจะตัดข้อนี้ไปได้เลย 

     แต่อย่างไรก็ตาม เพื่อนๆทุกท่านลองอ่านดูกันค่ะ ว่า เพื่อนๆมีความคิดเห็นกันอย่างไร ก็มาแบ่งปันเล่าสู่กันฟังได้

รำพันพิลาป 

(โปรดคลิกอ่านด้านบนและมาทายกันค่ะ 

ว่าท่านพูดถึงใคร)

-1-

รำพันถึงทุกข์ของตน

     สุนทรภู่ ได้พูดถึงว่าท่านออกจากราชการและเข้ามาในบวรศาสนาคือ การออกบวช ทำให้เห็นฟ้าแล้วรู้สึกเปลี่ยว ซึ่งฟ้านี้ก็น่าจะหมายถึงในหลวงรัชกาลที่ ๒ ที่ท่านเสด็จสวรรคตไป เลยทำให้ท่านรู้สึกเปลี่ยวเหงาเพราะขาดที่พึ่งอย่างแท้จริง และท่านก็ซื่อสัตย์ในในหลวงรัชกาลที่ ๒ เป็นอย่างมาก

แต่ปีวอกออกขาดราชกิจการ

บรรพชิตพิศวาสพระศาสนา

เหมือนลอยล่องท้องชะเลอยู่เอกา

เห็นแต่ฟ้าฟ้าก็เปลี่ยวสุดเหลียวแล

ดูฟากฝั่งหวังจะหยุดก็สุดเนตร

แสนเทวษเวียนว่ายสายกระแส

เหมือนทรวงเปลี่ยวเที่ยวแสวงทุกแขวงแคว

ได้เห็นแต่ศิษย์หาพยาบาล

     พระภิกษุภู่ ประสบกับความทุกข์ยากต่าง ๆ นานา เช่น ขาดข้าวของเครื่องใช้  มีแต่เสื่อขาด ๆ  และไม่มีมุ้งกันยุงและไม่มีไฟที่ใช้ในเวลาค่ำคืน  นอกจากนี้ยังมีศัตรูทั้งในวังและในวัดที่คอยกลั่นแกล้งท่านอีก 

หากเปรียบหมือนกับเจ้าคุณนร 

(มหาดเล็กในรัชกาลที่ ๖ ท่านได้ออกบวชให้ล้นเกล้า) 

ที่ท่านเคยพบว่า พระลูกวัดเทพศิรินทร์ไม่พอใจท่าน

ที่ประชาชนอยากตักบาตร ก็รีบเดินตัดหน้าท่านบ้าง 

ท่านเลยตัดสินใจไม่ออกบิณฑบาตรอีก

     ไม่ว่าวงการไหน ก็มีคนถูกกลั่นแกล้ง ถึงแม้วงการพระพุทธศาสนาก็ยังหนีไม่พ้น เราคิดว่า คนเราร้อยพ่อพันแม่และถูกสอนมาต่างกัน 

     บางทีศาสนาก็ไม่สามารถอบรมนิสัยของคนเหล่านั้นได้ แต่แค่อาศัยศาสนามาให้ตนอยู่รอดเพื่อจะได้ใช้การถือศีลจำนวนมากมาแกล้งคนได้ ก็ย่อมเป็นไปได้ ซึ่งความเป็นจริงแล้ว การที่เราเป็นลูกพระพุทธเจ้า เราไม่ควรที่จะมาทำลายกันและกันเพื่อให้ศาสนาเสื่อมเลย

-2-

รำพันถึงความฝัน

     พระภิกษุภู่ ได้นอนหลับฝันไปว่า ท่านได้ว่ายน้ำคนเดียวในท้องทะเล  แล้วก็มี “นารีรุ่น” ช่วยพาท่านมาอยู่ที่วัดแห่งหนึ่ง ท่านได้พบนางฟ้าหลายองค์  ซึ่งนางฟ้าที่สวยที่สุดทรงมงกุฎ 

     นางฟ้าพระองค์นั้นได้นิมนต์ท่านให้ไปอยู่ยังสวรรค์ หลังจากนั้นนางฟ้าเหล่านั้นก็เหาะลอยหายลับไป ทำให้ท่านรู้สึกเศร้าใจที่ไม่อาจติดตามนางฟ้าเหล่านั้นไปได้  

ในขณะนั้นเอง นางเมขลาถือดวงแก้วมาหาท่านและนางเมขลารับปากกับท่านว่าจะช่วยให้ท่านสมหวังในสิ่งที่ท่านปรารถนา  

ตรงนี้จะจบในเล่มนี้

      เราหาอ่านต่อและพบว่า พระภิกษุภู่ตื่นจากฝันและสงสัยว่านางฟ้าที่มาเข้าฝันคือใคร  และจากนั้นก็เป็นการรำพันถึงวัตถุและสถานที่ในวัดเทพธิดารามด้วยความอาลัย  

5 เหตุผลที่เลือกอ่านหนังสือเล่มนี้

1. ชีวิตไม่แน่นอน

     เรื่องราวนี้อยากเอามาให้เพื่อนๆทุกคนอ่านเพื่อแสดงให้เห็นถึงความจริงของชีวิตที่ไม่แน่นอน ชีวิตของคนเรามีขึ้นสูงย่อมมีลงต่ำได้ เมื่อเราลงต่ำ ก็ย่อมมีขึ้นสูงได้เช่นกัน วนเวียนไปอย่างนี้ คนหลายคนที่รู้จักกันก็ย่อมเปลี่ยนไป เหลือเพียงกี่คนที่ยังมาช่วยเหลือเรา เฉกเช่นเดียวกับกวีเอกที่ได้ยกย่องเป็นบุคคลระดับโลกผู้นี้

“ชีวิตคนเราไม่มีอะไรที่แน่นอน

ทุกข์หรือสุขย่อมไม่จีรัง”

2. การสำนึกบุญคุณ

     พระภิกษุภู่ยังรำลึกถึงบุญคุณของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศล้านภาลัย และยังรำลึกถึงคุณของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ท่านถวายผ้าให้ เพราะผ้าที่ใช้นั้นก็เก่าและขาดแล้ว ซึ่งทำให้รู้ว่า ท่านเป็นคนกตัญญูอย่างแท้จริง

“ความกตัญญู ระลึงถึงบุญคุณ

เป็นเครื่องหมายของคนดี”

3. สิ่งใดสมปรารถนา

      ท่านได้ฝันโดยรำพัน รำพึง จะสมปรารถนาจริงหรือไม่ ท่านก็ไม่ได้บอกแต่ด้วยประการใด แต่เมื่อผ่านไปจนถึงพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านได้สิ่งสมปรารถนาตามความฝันของท่าน คือ ท่านได้ดำรงเป็นพระสุนทรโวหารภู่ ซึงเราคิดว่า เป็นความฝันบอกเหตุจริงๆ

“สิ่งใดสมปรารถอยู่ที่ทั้งสภาพแวดล้อมและมานะตน”

4. เวียนว่ายตามกระแส

      จากที่เห็นว่า คำกลอนในครั้งนี้เป็นการรำพันถึงความทุกข์โศกที่เกิดขึ้น ความฝัน และหลายสิ่งที่แสดงให้เห็นว่า ท่านยังเป็นปุถุชนธรรมดาที่ยังทุกข์จากสิ่งเหล่านี้ ท่านทำให้เราเห็นว่า แม้กระทั่ง ตอนเป็นพระ ท่านยังกล้าที่จะยอมรับว่า ตัวเองยังมีกิเลส ตัวเองยังเวียนว่ายตามกระแสแห่งทุกข์ที่ไม่สามารถพาตัวหลุดพ้นจากกระแสนี้ได้

“กรรมคือการกระทำ

และนำพาเราเวียนว่ายกระแสเกิดดับ”

5. การพรรณนา

     ท่านได้มีพรรณนาถึงกุฏิที่ท่านอยู่ว่า มีสภาพอย่างไร สถานที่แต่ละที่มีไว้ทำอะไรบ้าง ท่านทำอะไรในที่ไหนบ้าง ดั่งเช่น 

เคยอยู่กินถิ่นที่กระฎีก่อ

เป็นตึกต่อต่างกำแพงฝากแฝงฝา

เป็นสองฝ่ายท้ายวัดวิปัสสนา

ข้างโบสถ์บาเรียนเรียงเคียงเคียงกัน

เป็นสี่แถวแนวทางเดินหว่างกุฏิ

มีสระขุดเขื่อนลงพระสงฆ์ฉัน

ข้างทิศใต้ในจงกรมพรหมจรรย์

มีพระคันธกุฎีที่บำเพ็ง

ศาลากลางทางเดินแลเพลินจิต

ประดับประดิษฐ์ดูดีเป็นที่เก๋ง

จะเริดร้างห่างแหสุดแลเล็ง

ยิ่งพิศเพ่งพาสลดกำสรดทรวงฯ

หอระฆังดังทำนองหอกลองใหญ่

ทั้งหอไตรแกลทองเป็นของหลวง

ปลูกไม้รอบขอบนอกเป็นดอกดวง

บ้างโรยร่วงรสรื่นทุกคืนวัน”

“การพรรณนาถึงเรื่องราว

ที่เราอยู่คงความทรงจำทั้งทุกข์และสุขไว้”

เราเรียนรู้เรื่องราวของชีวิตสุนทรภู่ที่มีทั้งขึ้นและลงอย่างเห็นได้ชัดเจน ทำให้สลดสังเวช อย่าประมาทกับชีวิตที่ไม่แน่นอนนี้เลย

“จงตั้งใจเก็บหอมรอมริบสำหรับชีวิตที่ไม่แน่นอน

และทำใจกับชีวิตที่มีขึ้นและลงนี้” 

เมื่อเรียนรู้ชีวิตจึงพบว่า

ไม่มีครหาใดจะยั่งยืนและคงทน

เพราะทุกสิ่งทุกอย่างล้วนอยู่ที่ตน

ว่าจะอดทนกับความไม่แน่นอน

ชีวิตมีทั้งขึ้นและลงเวียนบรรจบ

และคงพบว่ามันหนีไม่พ้นทุกข์สุข

ชีวิตสอนให้เรียนรู้ระคนทุกข์

ไม่ผาสุกจนใจก็เวทนาเหล่านี้

“ขอบคุณสำหรับการอ่านเรื่องเล่านี้จนจบค่ะ เรามาใช้เวลาในการอย่าประมาทกับชีวิตที่ไม่แน่นอน”

Look a Breathe