ทั้งที่ตัวเองเสียสละไปขนาดนั้นก็ไม่เรียกร้องอะไรตอบแทน ไม่ว่าจะถูกแช่งด่าหรือถูกเกลียดชังก็ไม่สำนึกเสียใจ "เขายอมแบกรับความอัปยศ แทนที่จะได้เกียรติยศ ยอมรับความเกลียดชังแทนที่ความรัก ถึงอย่างนั้นอุจิฮะ อิทาจิก็ยังตายไปพร้อมกับรอยยิ้ม" เทียบกับพระเอกที่ทำดีได้ดี ทำดีครั้งนึงมีคนเห็นกันทั้งบาง มีคนยกย่องสรรเสริญเป็นวีรบุรุษของโลกนินจา แต่อิทาจิเป็นผู้ปิดทองหลังพระ ทำดีไม่มีใครเห็น แต่ก็ไม่ท้อถอยในการที่จะทำ สุดท้ายเห็นว่านารูโตะพอเป็นโฮคาเงะแล้วก็ได้แต่สรรเสริญอิทาจิที่ช่วยปลดปล่อยคาถาสัมภเวสีคืนชีพ แต่เรื่องฆ่าล้างตระกูลอุจิฮะก็จำต้องปล่อยเลยตามเลยเพื่อไม่ให้เสียชื่อตระกูลว่าคิดกบฏต่อโคโนฮะ



                          

                  สำหรับในโลกนารูโตะคนที่ปิดทองหลังพระ นอกจากอิทาจิแล้ว ที่น่าชื่นชมคือตัวประกอบอย่าง ฮิวงะ ฮิซาชิ พ่อเนจิ ที่เสียสละตายแทนพี่ชายฝาแฝดทั้งที่ไม่มีความผิดเพื่อยับยั้งสงครามระหว่างแคว้นเพราะพี่ไปฆ่าคนต่างแคว้นที่ลักพาตัวลูกสาว ทำให้อีกแคว้นนึงไม่พอใจจะเอาศพคนฆ่าให้ได้ คนต่อมาก็คือชิซุย เพื่อนสนิทของอิทาจิที่พยามยามยับยั้งตระกูลไม่ให้เกิดสงครามภายใน แต่ก็ตกเป็นเหยื่อของดันโซซะก่อน

ตอนไปพบนารูโตะ แล้วอิทาจิถามว่าทำไมถึงยึดติดกับน้องเขานัก
นารูโตะตอบว่า "ฉันคิดกับเขาเป็นพี่น้องมากกว่าที่นายเป็นก็แล้วกัน"

 อิทาจิยิ้ม หึ หึ คิดในใจ "ไม่มีใครหวังดีต่อซาสึเกะมากไปกว่าฉันแล้วล่ะ"

                       พออ่านนิยายรู้สึกว่าที่อิทาจิฆ่าล้างตระกูล ทำใจเเข็งได้เพราะในเรื่องตระกูลเดียวกันนอกจากพ่อแม่แล้ว คนอื่นไม่รู้สึกว่าเป็นญาติเลย บางคนก็ทำตัวไม่ดีกับอิทาจิอยู่แล้วด้วย ไม่มีการบอกว่าคนนี้เป็นป้า เป็นลุง เป็นน้องชายปู่ เป็นหลานของแม่ เป็นพี่สาวของย่า ทำให้ฆ่าได้ง่าย ทุกคนเป็นแค่คนรู้จักหรือแทบไม่รู้จักด้วยซ้ำสำหรับอิทาจิ

                         การคิดว่าอุจิฮะก่อกบฏจะทำให้เกิดสงครามภายในและจะนำสงครามภายนอกมา เราว่าเต็มที่ก็สงครามภายในส่วนภายนอกน่ะคิดมากไปเพราะสงครามจบไปสิบปีได้แล้วตอนนั้นไม่ใช่ช่วงจบศึกใหม่ๆ หน่วยลับไม่ปล่อยให้มีการก่อกบฏแน่ๆ คือถ้าอิทาจิไม่ทำ คนอื่นทำ ตระกูลก็จะเสียชื่อเสียง แล้วตระกูลอื่นเห็นอุจิฮะถูกล้างบางก็จะเกิดการซ่องสุมกำลัง ทำให้หมู่บ้านไม่สงบ

                         ส่วนการกระทำของอิทาจิ ถูกหรือผิด ดีหรือไม่ดี เป็นอะไรที่มีส่วนผิดทั้งคู่ เหมือนประวัติของอุจิฮะ ที่หมู่บ้านเองก็อคติกับตระกูลนี้ สั่งแยกส่วนที่อยู่อาศัย มีกล้องวงจรปิดคอยจับตา เหมารวมว่าเป็นคนร้ายเป็นคนสั่งเก้าหางมาถล่มหมู่บ้าน ทั้งๆที่เป็นฝีมือของอุจิฮะที่ไม่ดีคนเดียว คนที่หมู่บ้านไม่ได้รู้เรื่องด้วยเลย อีกทั้งดันโซก็หวังจะเอาเนตรวงแหวนอยู่แล้วด้วย

                บางคนบอกว่าอิทาจิทำไปเพราะดันโซสั่ง ทำไปเพราะมีคนสั่ง เป็นนูแรมเบิร์กดีเฟนด์ เอาไปอ้างต่อพระเจ้าไม่ได้นะเออ คือ เป็นข้ออ้างของพวกเจ้าหน้าที่เกสตาโปของเยอรมันที่สังหารคนยิว
เท่าที่อ่านอิทาจิตัดสินใจเองนะ แต่ก็ถือว่าถูกบังคับกลายๆ "เธอจะไม่ทำก็ได้ ถ้าไม่ทำก็มีคนอื่นทำอยู่ดี แล้วทุกคนจะต้องตาย  ถ้าทำเองน้องชายยังรอด" คือกฏหมายในโคโนฮะสมัยนั้น เราว่าก็ให้อำนาจดันโซที่จะฆ่าล้างตระกูลได้ในกรณีกบฏ แบบถ้าเหลือผู้หญิงกับเด็กทิ้งไว้ แน่ใจเหรอว่าต่อให้รู้ว่าพ่อถูกฆ่าตาย ถึงพ่อผิดแล้วลูกจะไม่แค้น 


                          ในไทยอาจจะเห็นว่ามันผิดมันบาปที่ฆ่าพ่อฆ่าแม่ แต่วัฒนธรรมนินจามันต่างออกไป จะเห็นว่าเขาไม่ได้นับถือศาสนาใดชัดๆมีแต่ความเชื่อในจิตวิญญาณแห่งไฟที่จะปกป้องหมู่บ้านและชนรุ่นหลังแค่นั้น ขนาดตัวพ่อแม่พอแพ้แล้วก็ยังยอมรับการตัดสินใจของลูกชาย เพราะจะว่ากันเรื่องความผิด จากหลักฐานที่มีอยู่พ่อแม่ก็ผิดเต็มๆที่ตั้งใจวางแผนที่ต้องมีการฆ่าคนกันบ้างล่ะเพื่อจะยึดอำนาจ ไม่มีทางจะได้มาโดยไม่สูญเสีย ตอนเป็นผีอิทาจิก็บอกอยู่ว่าที่ทำไปเพราะตระกูลอุจิฮะมีความหลงผิดโง่ๆประเมินตัวเองสูงเกินไป แต่สมมุติพ่อแม่เป็นฆาตกรฆ่าคน ลูกเป็นตำรวจ จะส่งลูกไปจับพ่อแม่มันก็ดูโหดร้ายเกินไปอยู่ดี ที่เราว่าน่าสงสารกว่าพ่อแม่คือพวกคนบริสุทธิ์คนเฒ่า คนแก่ เด็กๆที่ไม่รู้เรื่องปฏิวัติแต่พลอยตายไปด้วย ถ้าพวกนี้มีญาติพี่น้องคงคิดว่าอิทาจิเห็นแก่ตัวแหละ เลือกเอาน้องตัวเองไว้คนเดียว ทั้งๆที่เด็กคนอื่นเขาก็ไม่รู้เรื่องเหมือนกัน คนบริสุทธิ์จำต้องสังเวยชีวิตเพื่อชนหมู่มากเสมอไปด้วยหรือ

  

                       ส่วนทางเลือก เราว่าเลือกทางไหนก็จบไม่สวยสักเทาง เพราะหมู่บ้านนินจาออกจะเคร่งครัด ต่อให้พาน้องกับแฟนรอดไป ก็อยู่ยากถูกตามล่าอีก ร่วมกับพ่อแม่ก็ถูกฆ่าแน่เพราะอุจิฮะมีกำลังไม่พอ จะเข้ากับหมู่บ้านเหลือตัวเองกับน้อง ชาวบ้านก็ต้องประนามที่ไม่ช่วยครอบครัว ที่อิทาจิเลือกจะแบกทุกอย่างไว้คนเดียวเรียกว่าโศกนาฏกรรม แต่ก็ออกจะไม่ยุติธรรมกับน้อง ตัวเองตายสบายไถ่โทษไปแล้วหลังจากแบกทุกข์แสนสาหัสมานาน อิทาจิก็เตรียมมาตรการเผื่อซาสึเกะรู้ความจริงไว้แล้วแสดงว่าต้องคิดว่าน้องมีโอกาสรู้ กลับไม่คิดว่าน้องจะเสียใจขนาดไหนที่ต้องฆ่าคนที่รักตัวเองมากที่สุด นี่ยังดีว่ามีคาถาฟื้นให้มาเคลียร์ใจกันได้ทีหลัง ทางที่ดีต่อให้เกิดอะไรขึ้น น้องจะเชื่อรึไม่ก็ช่าง ก่อนตายควรจะบอกความจริงไป แล้วเนตรชิซุยแทนที่จะฝากโตะ ให้มั่นใจก็ควรใช้กับน้องไปเลยหลังสู้กัน 

                    ชีวิตซาสึเกะความจริงออกจะน่าสงสารมาก ถูกหลอกมากว่าสิบปี แต่ที่คนเขาจะไม่สงสารก็เพราะบทมันเขียนได้เกรียนเกินไป อาละวาดกับคนอื่นที่เขาไม่รู้เรื่องด้วย ต้องให้ตัดกับนารูโตะ เหมือนกับที่เขียนให้ซากุระแล้วคนพากันเหนื่อยหน่ายกับนาง ถ้าบทเป็นของพี่โป้วรู้ความจริง ต้องพูดว่า "ข้าพเจ้าไม่แค้นผู้ใดอีกแล้ว" หล่อขึ้นอีกห้าสิบเปอร์เซนต์ทันที แต่เรื่องนี้แกไม่ใช่พระเอกคู่ไง แต่เป็นพระรอง เป็นลาสบอสให้โตะเหยียบย่ำขึ้นไปสู่จุดมุ่งหมาย "ช่วยเพื่อนให้ได้" ทั้งๆที่เรารู้สึกว่ามันจงใจลากกกกซะนาน   แทนที่จะให้ซาสึเกะ เปลี่ยนได้ด้วยตัวเอง หลังจากฟังโฮคาเงะรุ่นก่อน หลังจากได้ต่อสู้ พอยังคิดไม่ได้นี่มันดูงี่เง่าไปเลยทันที

                          ส่วนอิทาจิต้องบอกว่า ถึงวิธีการสอนน้องให้เก่งจะผิดๆมาตลอด ยุให้น้องฆ่าเพื่อนก็ช่าง ขอให้ได้เนตรกระจกเงาหมื่อนบุปผามาแต่ที่มันทำลงไปแบบนี้เพราะมีเหตุผล
ใช่เหตุผลที่ดีหรือไม่
ไม่นับเป็นเหตุผลที่ดีนัก แต่เป็นเหตุผลที่ควรแก่การให้อภัย

                    และหลังจากฆ่าตระกูลอุจิฮะและทำใจได้แล้ว เราก็ชอบแกนะ ไม่มานั่งคร่ำครวญ ที่แล้วก็แล้วไป นับเป็นเด็กใจเด็ดน่าดู สำหรับคนเป็นผู้นำบางทีก็ต้องเผชิญหน้ากับการตัดสินใจที่ยากลำบาก บางทีต้องเสียส่วนน้อยเพื่อรักษาส่วนมาก เรื่องบางเรื่องไม่อยากทำแต่มิอาจไม่กระทำ ขอยกให้เหมาะกับประโยคที่ว่า ขอเพียงหัวใจสว่างไสว ไยต้องกลัวความมืดมิด