การเดินทางของฮิโนกิสิ้นสุดลงเมื่อเธอพบว่าพญานาคที่เธอเห็นเป็นเงา ๆ ดำ ๆ ในน้ำนั้น แท้จริงคือ “เรือดำน้ำไทยแลนด์ขี้กระต่าย เครื่องบ่มียิงบ่ได้แม่นไผซื้อห่ามึง” เช่นเดียวกันกับความใฝ่ฝันของนักศึกษาที่สิ้นสุดลงเมื่อพวกเขาพบว่า “ฉันหวังเก็บอะไรไปมากมาย สุดท้ายให้กระดาษฉันแผ่นเดียว”

          ความจริงที่นักศึกษาและปลาฮิโนกิพบนั้น อาจไม่ได้แตกต่างกันมากนัก เพราะต่างก็ทำให้เกิดความผิดหวังด้วยกันทั้งคู่ ทั้งเรื่องพญานาคที่ไม่มีอยู่จริงและกระดาษแผ่นเดียวส่องสะท้อนความล้มเหลวของการออกเดินทางเพื่อแสวงหาสิ่งที่พวกเขาต้องการ ในแง่หนึ่งอาจตีความได้ว่า ทั้งปลาฮิโนกิและนักศึกษายัง “เยาว์” เกินกว่าจะรู้ว่าสิ่งที่พวกเขาต้องการนั้นไม่มีอยู่จริง ดังปรากฏในวรรคหนึ่งว่า “ฉันเยาว์ฉันเขลาฉันทึ่ง”

          วิทยากร เชียงกูลเคยอธิบายความหมายของวรรคนี้ในงาน “เด็กรักป่า” ทอดผ้าป่าหนังสือ โครงการสายธารความรู้สู่เด็กและเยาวชนไว้ความว่า

          เราจะเห็นลักษณะเหล่านี้ได้ทั้งจาก “ฉัน” ใน “เพลงเถื่อนแห่งสถาบัน” และ “ฮิโนกิ” ปลาผู้ออกเดินทางตามความฝันยามเธอหลับในเพลง “ลำมัจฉาฮิโนกิ” ฝันของฮิโนกิไม่ใช่ความฝันในเชิงนามธรรมว่า ฉันอยากจะมี อยากจะได้ อยากจะเป็น หากแต่เป็นฝันที่เกิดจากสภาวะทางร่างกายในยามนอนหลับ เธอฝันเห็นพญานาคและออกตามหามันทันทีโดยไม่เคยรู้เลยว่าสิ่งนี้ไม่มีอยู่จริง ฮิโนกิจึงอยู่ในลักษณะ “ฉันเยาว์ฉันเขลาฉันทึ่ง” 

          ลักษณะร่วมอีกประการหนึ่งของฮิโนกิกับนิสิตนักศึกษาคือสภาวะของการเป็นผู้แสวงหา ในขณะที่ฮิโนกิแสวงหาพญานาค นักศึกษาก็แสวงหาความหมาย ในบริบทของนักศึกษานั้น “ความหมาย” เป็นสิ่งที่คลุมเครือ เพราะในบทกวีไม่ได้บอกเราว่าความหมายคืออะไร สิ่งนี้จึงเปรียบเสมือนพื้นที่ปลายเปิดที่ต้องการให้ผู้อ่านทุกคนคิดว่า “ความหมายคืออะไร” และอาจตีความได้อย่างหลากหลาย เพราะทุกคนต่างมีนิยามของ “ความหมาย” ในแบบฉบับของตนเอง ดังนั้น สิ่งที่คนเราแสวงหาจึงแตกต่างกันออกไป สำหรับฮิโนกิ สิ่งที่เธอแสวงหาคือพญานาค แต่สิ่งที่เธอพบคือเรือดำน้ำ สารดังกล่าวเป็นจุดมุ่งหมายของผู้ประพันธ์คำกลอนที่ต้องการจะวิพากษ์การจัดซื้อเรือดำน้ำที่ใช้งานไม่ได้ของรัฐบาล พญานาคจึงเป็นตัวแทนความฝันอันเพริศแพร้วของฮิโนกิ ในขณะที่เรือดำน้ำคือความเป็นจริงที่เธอพบ ความฝันและความจริงเหล่านี้เป็น “สภาวะลวงตา” ที่ทำให้เรามองเห็นของสิ่งหนึ่งเป็นอีกสิ่งหนึ่ง พญานาคที่ฮิโนกิอยากเห็นอาจเป็นประเทศไทยที่เจริญรุ่งเรืองดั่งเมืองฟ้าเมืองสวรรค์ แต่ความเป็นจริงแล้วสิ่งที่พวกเรามีกลับเป็นแค่เรือดำน้ำที่ใช้งานไม่ได้ เรือดำน้ำนี้อาจหมายถึงประเทศที่ผุพังถูกกัดกร่อนไร้เสถียรภาพ ไร้ความเที่ยงธรรมทางกฎหมาย มีข่าวการอุ้มฆ่า มีการค้ามนุษย์ มีการละเมิดสิทธิมนุษยชนให้พบเห็นจนชินตา

          อันที่จริงแล้วพวกเราอาจจะเป็นฮิโนกิที่วาดฝันถึงชีวิตที่ดีในประเทศนี้แต่สิ่งที่เราพบกลับกลายเป็นความจริงที่น่าเอือมระอา พวกเราจึงอยากชวนทุกคนกลับมาคิดว่า ถ้าเราเป็นฮิโนกิ เราฝันอยากจะพบอะไร? และเมื่อออกแสวงหาและพบความความจริงแล้ว ความจริงนั้นคืออะไรเมื่อเราสามารถคิดถึงการเดินทางของเราได้แล้ว? บางทีพญานาคและเรือดำน้ำที่เป็นพื้นที่ปลายปิดจะกลายเป็นพื้นที่เปิดสำหรับให้พวกเราทุกคนค้นพบความจริงบางอย่างก็เป็นได้