สมัยเด็ก ผมเป็นพวกอยู่ไม่ติดบ้าน พอพ่อแม่หรือคุณย่าเผลอทีไรเป็นต้องแอบออกไปเดินลาดตระเวน วิ่งเล่นในซอยถัดไปนู้น สำรวจในซอยนี้ ที่หากไม่สังเกตแบบลงรายละเอียด แบบวัดระดับอุณหภูมิ ซึ่งแตกต่างกันออกไปในแต่ละวัน หรือขยะหน้าบ้านคุณนิเชาว์พูนจนล้นออกมามากกว่าเมื่อวาน ทุกอย่างก็ไม่เห็นต่างอะไรจากเมื่อวานหรือวานซืนที่แอบออกมา

กิจกรรมเด็กประถมอย่างผมไม่มีอะไรมาก ออกมาจากบ้านเพื่อแค่เดินเล่น ทอดน่อง ปล่อยสายตามองสายลมพาใบไม้กระดิก โยนก้อนหินก้อนแบนให้มันเด้งกระเด็นกระดอนเหนือน้ำ ก่อนพวกมันจะจมลงไป ทำซ้ำอยู่อย่างนั้นไม่รู้เบื่อ บางวันที่มีเงินติดตัว ก็จะเดินไปซื้อขนมจนหมดงบ แล้วก็กลับไปหย่อนขานั่งอยู่ที่เดิม

จนพระอาทิตย์เริ่มคล้อยต่ำ เป็นสัญญาณบอกเวลาว่า นี่คือเวลาที่ผมจะต้องเข้าบ้าน เป็นเวลาที่ต้องเร่งรีบลุกลี้ลุกลน เป็นเวลาที่จะช้าไม่ได้

เพื่อสั่งสอนที่ผมไม่เข้าบ้าน

ไม่ใช่แค่เรื่องเวลาเข้าบ้านตามเวลาเท่านั้น แต่ภายในบ้านก็ยังมีกำหนดการอันรุงรังที่คอยกำหนดชีวิตของผมอยู่ด้วย...

ห้ามดูเกินตามเวลาที่ย่ากำหนด สี่ทุ่มคือดึก และไม่ใช่ช่วงเวลาที่เด็กควรยังลืมตาตื่นอยู่

โตมาอีกนิด เข้าเรียนชั้นมัธยมต้น ได้ย้ายบ้านมาอยู่ใกล้ๆ โรงเรียน การไปโรงเรียนเองทำให้ไม่ต้องรบกวนเวลาชีวิตคนอื่น พ่อไม่ต้องไปรับมาส่ง จนคิดไปเองว่าจะมีอิสระมากขึ้นแน่นอน! ฮุเร! แต่ก็ไม่เลย...กลายเป็นที่โรงเรียนนี่แหละ ที่ทำให้ผมได้สัมผัสถึงความทุกข์ทางจิตใจเป็นที่แรก หลังจากพบว่าตัวเองลืมทำการบ้านวิชาคณิตศาสตร์ที่มันดันมีกำหนดส่งวันนี้!

อาจารย์ฐาปนพงษ์ฟังจบ ทำหน้านิ่ง เย็นชา แกเลิกคิ้วแล้วถามกลับเบาๆ ว่า

โลกของการทำงาน ทำให้ผมได้รู้ซึ้งว่า ‘กำหนดการ’ ที่เคยทุกข์ใจกับมันเมื่อครั้งยังเป็นเด็กนักเรียน มันตัวใหญ่ขึ้นและมีพละกำลังมากขึ้นเหมือนกับร่างกายของเรา มันถึงได้มีเรี่ยวแรงมาเขย่าขวัญให้สั่นไหวได้รุนแรงขึ้น ก็เพราะโทษของมันนั้นหนักขึ้น จากเดิมที่แค่ถูกย่าตี กลายเป็นการหักคะแนนที่มีผลต่อเกรดการเรียน จนตอนนี้ในวัยทำงาน โทษก็หนักถึงขั้นส่งผลต่อความเป็นอยู่และอนาคต หมายถึงว่างานชิ้นเดียวที่พลาด อาจทำให้เราออกไปเตะฝุ่น ไม่มีงานทำ ไม่มีเงินซื้อข้าวกิน กลายเป็นปัญหาชีวิตหรืออาจขยายไปเป็นปัญหาสังคมเลยก็ว่าได้!

ทั้งหมดทำให้ผมสงสัย นี่เราไม่มีทางหลบเดดไลน์ได้พ้นเลยเหรอ? เพราะไม่ว่าจะเป็นคนกำหนดหรือถูกกำหนด ก็ต่างต้องอยู่ในวัฏจักรนี้ทั้งนั้น แถมยิ่งนับวันก็ยิ่งยับเยิน เพราะไม่ได้มีเส้นตายแค่เส้นเดียว บางคนมีสอง มีสาม บางคนมีจนนับแทบไม่ไหว เดินไปทางไหนตัวก็ต้องชนเส้นนั่นนี่ทุกทิศทุกทาง บางเส้นหย่อนหน่อยก็พอจะโล่งใจได้ แต่บางเส้นขึงตึงจนไม่สามารถต่อกรหรืออุทธรณ์เวลาได้ หนำซ้ำ บทลงโทษที่เดดไลน์แต่ละเส้นคาดเอาไว้ก็ยังหนักจนอยากจะตายแทนเส้นตายไปเลย