"There's an east wind coming."

"I think not, Holmes. It is very warm."

"Good old Watson! You are the one fixed point in a changing age. There's an east wind coming all the same, such a wind as never blew on England yet. It will be cold and bitter, Watson, and a good many of us may wither before its blast. But it's God's own wind none the less, and a cleaner, better, stronger land will lie in the sunshine when the storm has cleared."

ข้อความข้างต้นมาจากตอน His Last Bow หรือในซีรีส์คือตอน His Last Vow จอห์นเป็นคนพูดทิ้งท้ายเอาไว้ ซึ่งต่อมาเชอร์ล็อคก็บอกว่าสมัยเด็กๆ ไมครอฟท์ชอบเอาเรื่องนี้มาหลอก

เหตุการณ์ใน His Last Bow เกิดในปี 1914 ดังนั้นสายลมตะวันออกเลยพาดพิงถึงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง 

ซีรีส์หยิบจุดนี้มาใช้ต่อ โดยซ่อนไว้ในชื่อของยูรอส/ยูรัส (Euros สะกดแบบกรีก ตามออฟฟิเชียลใช้ Eurus สะกดแบบละติน... แต่เราชอบรูปคำของยูรอสในภาษาไทยมากกว่า แหะ ขอใช้ไปก่อนละกันนะ) ซึ่งใน The Final Problem จอห์นเป็นคนอธิบายคำแปลของชื่อยูรอสให้ผู้ชมตามทัน 

สายลมตะวันออกในงานเขียนยุคก่อนนั้นมักจะอิงกับไบเบิล เพื่อแทนสัญลักษณ์ของฤทธานุภาพพระเจ้า และเป็นสายลมที่รุนแรง แห้งแล้ง ทำลายล้าง เช่น กรณีโมเสสซัมม่อนลมตะวันออกเพื่อให้เกิดโรคระบาดในอียิปต์ (หรือแม้แต่ใน Lord of the Rings ทิศตะวันออกก็ฮวงจุ้ยไม่ดี หอบมาล้างผลาญ) 

"The man you are today is your memory of her."

การที่ตัวละครยูรอสดูไม่ค่อยสมเหตุสมผลนัก บางทีอาจเป็นเพราะเธอเป็น device ของเรื่องมากกว่าจะได้รับการพัฒนาขึ้นมาเป็นตัวละครจริงๆ ก็ได้ ยูรอสเหมือนกระจกหรือภาพสะท้อนของเชอร์ล็อค แทบจะเรียกได้ว่าฝาแฝด อีกนัยคือตัวตนที่เชอร์ล็อคอาจเป็นได้

เพลงของบาคที่เชอร์ล็อคเลือกเล่นในตอนต้นคือ Chaconne Partita No. 2 (ชอบเวอร์ชันลุงอิทซ์ชัคมากกว่านะ แต่โจชัว เบลใช้สตราดิวาเรียส 555)

จากบันทึกประวัติศาสตร์ จดหมาย และคำอวยต่างๆ ก็สันนิษฐานกันว่าบาคแต่งผลงานชิ้นนี้หลังภรรยาเสียชีวิต นักดนตรีมากมายยกให้ชากอนน์เป็นหนึ่งในผลงานที่เลอค่าที่สุดในหลายๆ ด้าน โจชัว เบลเองได้กล่าวว่างานชิ้นนี้ของบาค universal เข้าถึงมนุษย์ทุกคน เปี่ยมด้วยจิตวิญญาณ อารมณ์ลึกซึ้ง ทรงพลัง ละเอียดลออ มีความสูญเสียแต่เป็นมากกว่าความเศร้า มีความต้องการปลดเปลื้องบาป ฯลฯ 

แต่ยูรอสบอกทันทีว่าเชอร์ล็อคไม่เข้าใจเพลงนี้ และให้ "Play you." หรือเล่นเพลงที่เป็นตัวเอง เขาก็เลยเลือก Irene's Theme 

(คู่นี้เหมือนชู้ทางใจ mental masturbation ฮา คหสต. เรายังคงสองจิตสองใจกับ The Woman พอประมาณ ทั้งชอบทั้งรู้ดีว่ามีปัญหา) 

ตัด Scandal in Belgravia ไปก่อน อย่างที่รู้กันว่าโฮล์มส์เก็บไอรีนไว้ในใจเสมอ เป็น The one that got away หรือประกายไอเดียในเวลาคิดถึงอะไรที่ "เหนือกว่า" 

• จอห์นจะทำตามคำสั่งหรือไม่ - moral code ของคนทั่วไป
• เชอร์ล็อคจะทำลายตัวตน inner self และทำร้ายจิตใจคนที่แคร์ได้หรือไม่ 
• ไมครอฟท์จะกล้าเสียสละตัวเองแลกที่กับคนนอกครอบครัวรึเปล่า

"The truth is rarely pure and never simple."

เอพิโซดนี้เป็นเรื่องครอบครัวโฮล์มส์ แล้วก็ทำให้เห็นว่าไมครอฟท์รักและผูกพันกับครอบครัวมากๆ แบบพี่คนโต ถึงแม้จะมีข้อเสียชัดเจน ฉลาด เห็นแก่ตัว เจ้ากี้เจ้าการ หลงตัวเอง และไม่ใช่คนกล้าหาญอะไรเลย 

ไมครอฟท์พูดถึง The Importance of being Earnest ของออสการ์ ไวลด์ไว้ว่าเขาเคยได้รับบทเลดี้แบรคเนลล์ ตัวละครนี้เป็นตัวป้าๆ จัดแจงโน่นนี่ เป็นผู้คุมกฎ วางอำนาจ สัญลักษณ์ของอดีตสังคมเจ้ายศเจ้าอย่างในสมัยวิคตอเรียน แต่ก็เป็นตัวละครที่โดดเดี่ยวมากๆ ในเรื่องอีกเช่นกัน

นอกจากนี้ ซีซันนี้ได้เห็นพัฒนาการทางสังคมและความเป็นมนุษย์ของเชอร์ล็อคมากขึ้น นักแสดงก็เล่นดีมีมิติกันมากเลย ที่จริงนิสัยตามหนังสือที่เราเข้าใจ คือโฮล์มส์แค่ซึนๆ 555 ให้ความใส่ใจกับคนแค่ไม่กี่คน หนึ่งในนั้นคือวัตสัน และเพราะให้ความสำคัญเฉพาะคนที่เลือกมาแล้ว ก็ต้องการการยอมรับจากคนกลุ่มนั้นด้วยเช่นกัน (วัตสันปรบมือทีนี่พราวด์กว่าคนชมทั้งโลก) 

สรุปคือโฮล์มส์สามพี่น้องก็คล้ายๆ กัน เป็นอัจฉริยะโดดเดี่ยวอยากให้มีคนมาเล่นด้วย นิสัยเสียแล้วก็เรียกร้องกันไปคนละแบบ

.

โดยรวมสำหรับเรา ซีซันสี่ไม่ได้ดีที่สุด (แต่ก็คิดว่าดราม่ามันไหลมาจากซีซันสาม) มีจุดแปลกๆ เล่นง่าย ย้ำๆ ซ้ำๆ จนเดาได้มากไปหน่อย หนักมือเกินไปนิด ขาดความกลมกล่อม แต่ก็ยังสนุกมากอยู่นะ ส่วนตัวชอบ The Lying Detective กับ The Six Thatchers มากกว่าเล็กน้อย รวมถึงเห็นด้วยกับการตัดสินใจขีดฆ่าตัวละครหนึ่งออกไป

(เราชอบตัวละครนั้นในฐานะตัวละคร แต่ไม่ชอบ arc ของตัวละครนั้นที่พาทั้งหมดออกทะเล)

เห็นกระแสที่ไม่ชอบส่วนนึงเกิดจากความคาดหวัง มีตั้งแต่ชงหนักเกินไปจนถึง queerbait ทำออกได้ไม่เท่าที่ hype ฯลฯ ซึ่งคงต้องเป็นเรื่องส่วนบุคคลกันไป (เราก็ว่าชงหนัก แต่มันเป็นธรรมดาไปละอ่า เรื่อง sexuality ของยูรอสก็น่าไม่แปลก ส่วนเชอร์ล็อคกับจอห์น เหมือนได้คำตอบไปแล้วในตอนก่อนหน้านั้น ถ้าจะมีจุดไหนเพลียๆ ก็คงตรงที่ เฮ้ย มอลลี อีกละ -_-)

ตอนท้ายของ The Final Problem

ตอนต้นของ Study in Pink

คำพูดส่งท้ายของแมรีจึงอาจหมายถึงการกลับไปเริ่มต้นใหม่ก็ได้ เพราะไม่ว่าจะเล่าใหม่กี่รอบ ตีความใหม่อีกกี่ครั้ง มุมมองยุคสมัยเปลี่ยนไป หรือผู้ชมเห็นต่างกันยังไง แต่หัวใจของเรื่องนี้ก็อยู่ที่การผจญภัยไขคดี 221B และโฮล์มส์กับวัตสัน :) 

ถ้าสมมติจะมีซีซันหน้าต่อจริงๆๆ แล้วทุกคนทำเหมือนว่าที่ผ่านมาแค่ฝันไปนี่ก็จะไม่แปลกใจ 555