หนังสารคดีคงเคยถูกจัดอยู่ในหมวด 'ของขม' ขอใครหลายคน ผมเองก็เป็นหนึ่งในนั้น แต่ถ้าลองเปิดตาเปิดใจ ดูมันสักหน่อย จะพบว่าอย่างน้อยๆ ก็ในสมัยนี้ Documentary film เขาพัฒนาไปไกลมาก ทั้งคอนเทนต์ที่สดแปลกใหม่ ให้ความรู้ ดำเนินเรื่องและกำกับอย่างดี แถมยังสร้างความบันเทิงได้ดีไม่แพ้หนังทั่วไป 

Where to Invade Next เป็นหนังของ Micheal Moore ผู้กำกับเจ้าของหนังสารคดีทำเงินสูงสูงสุดตลอดกาลอย่าง Fahrenheit 9/11  เรื่องแรกที่ผมได้ดู เล่าถึงตัวผกก.เอง ที่ไม่พอใจในระบบการบริหารประเทศสหรัฐ จึงคิดที่จะออกสำรวจหา 'นโยบายดีๆ' ของต่างประเทศมาเปิดหูเปิดตาประชาชนบ้าง โดยนำเสนอออกมาในอากัปกรยาเสียดสี ทำนองว่า เราจะไปรุกรานและยึดไอเดียดีๆ ของประเทศอื่นมาเป็นของตัวเอง ให้ล้อกับ ธรรมชาติที่รัฐบาลสหรัฐฯชอบทำกันงี้

รูปผู้กำกับไมเคิลแบบชิกๆ

วันหยุดพักแบบเหลือเฟือในอิตาลี

อาหารกลางวันชั้นดีของโรงเรียนฝรั่งเศส

การศึกษาไร้การบ้านของฟินแลนด์

เรือนจำสุดหรูที่นอร์เวย์

ความรับผิดชอบต่อบรรพบุรุษชาวเยอรมัน

พลังหญิงตูนีเซียและไอซ์แลนด์

และกฎหมายงดเว้นการประหารในโปรตุเกส

หนังเล่าได้ ตลก แหลมคม และเข้าใจง่ายอย่างไม่น่าเชื่อ แน่นอนว่ามันจะมี element of propaganda (การโฆษณาชวนเชื่อ) ผ่านการเล่นอารมณ์ และ ย่อความอยู่บ้าง แต่ทั้งหมดยังอยู่บนรากฐานของความจริง ในความคิดผมนะ ซึ่งนับเป็นทางเลือกที่ใช้ในการสื่อสารให้คน เกทแก่นของสิ่งที่เราต้องการจะสื่อได้ดีที่สุด

ความหลากหลายของประเทศยิ่งช่วยเพิ่มความน่าดูในหนัง มันเหมือนเราได้ตามเขาไปเที่ยวหลายๆ ประเทศ ในส่วนที่ปกติไม่น่ามีโอกาสได้ไปด้วย เช่นคุยกับ รัฐมตรีกระทรวงศึกษา หรือไปถ่ายในคุก

การจับคนดูก็ทำเสียอยู่หมัด ไล่จากความงานเบาสมองแล้วค่อยๆ เสนอเรื่องที่หนักและจริงจรังมากขึ้น สตั๊นคนดูด้วยประโยคเจ็บๆ อย่าง 'ถ้าฉันมีลูกคงฉันไม่มีทางให้เค้าอยู่ในประเทศคุณ' หรือ 'ฉันโตมากับเพลงกับเสื้อผ้าพวกคุณ แล้วพวกคุณล่ะรู้อะไรเกี่ยวกับประเทศฉันไม๊'  ก่อนขมวดปมปิดได้อย่างสวยงาม (แต่แอบบยาวไปนิดนะ)

ด้วยความบังเอิญและน่าเป็นเหตุผลหลักที่ทำให้ผมกับเพื่อนอินที่สุด คือเราสามารแทนค่า ประเทศไทยลงแทน สหัฐฯได้อย่างเนียนสนิท คงเป็นเพราะเราได้รับอิทธิพลจากเขามาเยอะตั้งแต่ยุคก่อนโน้นแล้วด้วย เขาว่าอเมริกายังไง เราก็โดนว่าตาม อะไรที่อเมริกาไม่มี เราก็ไม่มี ไอ้ที่ไม่ดีแต่มี ไทยก็ก็เสือกมีไปด้วย เผลอๆ แย่กว่าสหรัฐฯเองเสียอีก 

ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อว่าสารคดีมันทำได้ถึงขนาดนี้กันแล้ว ถึงการนำเสนอความจริงจะยังไม่ถูกปากผู้เสพย์เท่ากับหนังซุปเปอร์ฮีโร่ฟอร์มยักษ์ มันก็นับไปความพยายามเปลี่ยนแปลงเล็กๆ ที่อาจส่งผมยิ่งใหญ่ในอนาคตได้ ถ้ายังไม่เสื่อมศรัทราและมีพวกเราช่วยสนับสนุน 

ลองให้โอกาสหนังสารคดีดูสักครั้งนะครับ : )

4. Where to Invade Next
5. Mr. right
6. Ghostbusters
7. The shallows

https://media.giphy.com/media/26tn9SCSddgA8jfMY/giphy.gif

http://www.schoolofchangemakers.com/upload/knowledge/images/98977ecd453854cac09d0a954b05b3e5.jpg

http://images2.static-bluray.com/reviews/13483_5.jpg