เราใช้คุ๊กกี้บนเว็บไซต์ของเรา กรุณาอ่านและยอมรับ นโยบายความเป็นส่วนตัว เพื่อใช้บริการเว็บไซต์ ไม่ยอมรับ
MOVIESHUNN
The Square: ว่าด้วยเรื่องระยะห่างกับความไว้ใจ


  • ประเด็นเรื่องพื้นที่ที่น่าสนใจในภาพยนตร์เรื่องThe Square มีความน่าสนใจหลายด้านแต่ประเด็นที่โดดเด่นมากที่สุดก็คือเรื่อง พื้นที่ทางสังคมภายใต้งานศิลปะที่ชื่อ TheSquare

    รูเบนออสต์ลันด์ผู้กำกับชาวสวีเดนมีมุมมองต่อการดิ้นรนเอาชีวิตรอดของมนุษย์ได้อย่างเฉียบขาดเขาเป็นกลาง ไม่ตัดสิน และเป็นมุมมองที่เต็มไปด้วยความมีอารมณ์ขันและตลกร้ายภาพยนตร์เรื่อง TheSquare จึงเป็นเหมือนกุญแจดอกหนึ่งที่เปิดให้ผู้ชมได้สำรวจจิตใจตัวเองและทำความเข้าใจผู้อื่นและเข้าใจถึงการแบ่งพื้นที่ส่วนตัวและความระแวงต่อบุคคลอื่นมากขึ้น

                ในทางจิตวิทยาระบุว่า พื้นที่ส่วนตัวที่คนเราจะทิ้งระยะห่างของเรากับคนอื่นจะมากน้อยแตกต่างกันไปตามระดับความสัมพันธ์ ยิ่งสนิทกันมากระยะห่างก็จะน้อยผลวิจัยได้สรุปผลการทิ้งระยะห่างออกมาเป็นตัวเลขคร่าวๆ คือ

    ·      ขอบเขตชั้นในมีการสื่อสารระยะใกล้ชิดที่เกิดขึ้นเพราะต่างฝ่ายต่างยอมรับและไว้ใจกันสื่อสารกันด้วยอารมณ์หรือความรู้สึก เช่น คู่รัก ครอบครัว จะมีระยะห่าง 0 – 18นิ้ว

    ·      ขอบเขตส่วนบุคคลเป็นระยะห่างสำหรับการติดต่อระหว่างเพื่อนร่วมงาน เพื่อนสนิท เป็นระยะที่มีความรู้สึกดีต่อกันจะมีระยะห่าง 18 นิ้ว – 4 ฟุต

    ·      ขอบเขตสังคมเป็นการพบปะติดต่อกันในทางสังคมและธุรกิจถ้ายิ่งระยะห่างมากการติดต่อก็จะยิ่งเป็นทางการมาก เช่น ในงานเลี้ยง งานสังคมจะมีระยะห่าง  4 - 12 ฟุต

    ·      ขอบเขตสาธารณะ จะมีการสื่อสารแบบเป็นทางการ เช่นการฟังการปราศรัย จะมีระยะห่าง 12 ฟุตขึ้นไป *

    ในภาพยนตร์เรื่องThe Square มีการกล่าวถึงขอบเขตความสัมพันธ์ที่กล่าวอ้างมานี้ได้ครบและครอบคลุมทุกระดับ โดยเริ่มจากขอบเขตที่กว้างที่สุดคือขอบเขตสาธารณะและลดหลั่นลงมาจนถึงขอบเขตชั้นใน มีชั้นเชิงการเล่าเรื่องที่ชาญฉลาดซึ่งในขณะเดียวกันก็จิกกัดสังคมไปด้วย

    ภาพยนตร์เริ่มเล่าเรื่องจากชีวิตการทำงานของคริสเตียนเขาเป็นคิวเรเตอร์ประจำพิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัย คริสเตียนต้องกล่าวปราศรัยในที่สาธารณะขอบคุณผู้ให้เงินบริจาคกับพิพิธภัณฑ์, มีการออกงานสังคมเพื่อขอบคุณสื่อ,มีความสัมพันธ์ลึกซึ้งกับนักข่าวสาว และเขาเองก็ต้องเลี้ยงดูลูกสาวทั้งสองคนนั่นเอง

    ภาพยนตร์ได้สะท้อนให้เห็นว่าระยะห่างของคนในครอบครัว“ยิ่งใกล้ก็ยิ่งได้ใจ” อย่างเช่น คริสเตียนเข้าไปโอบไหล่และขอโทษลูกสาวคนเล็กหลังจากที่เขาได้ระเบิดอารมณ์ใส่เธอซึ่งแสดงให้เห็นถึงความรักในครอบครัวตรงข้ามกับเมื่ออยู่ในที่สาธารณะคนเรามักจะกลัวสิ่งที่อยู่ตรงหน้าจึงทำให้เกิดความรู้สึก“ยิ่งใกล้ยิ่งไม่ไว้ใจ” อย่างเช่นขณะที่คริสเตียนเดินมาทำงานได้มีผู้หญิงปริศนากรีดร้องและวิ่งมาขอความช่วยเหลือคริสเตียนได้พยายามประนีประนอมและระวังตัวไม่ให้ชายผู้คุ้มคลั่งเข้ามาใกล้เขา มนุษย์จึงเป็นสิ่งมีชีวิตที่ระแวดระวังมักจะสงวนระยะห่างหรือระยะปลอดภัยอยู่เสมอ เพราะความกลัว

    เมื่อเรารู้แล้วว่าคนทั่วไปนั้นมักหวงแหนอาณาเขตของตัวเองราวกับว่าเมื่อออกไปที่สาธารณะจะมีสี่เหลี่ยมที่มีด้านยาว กว้างล้อมรอบพวกเขาอยู่ ไม่ค่อยมีใครชอบอยู่ใกล้คนที่ไม่รู้จักและถ้าอยู่ๆ มีตะโกนขอความช่วยเหลือในที่สาธารณะผู้คนส่วนมากมักจะไม่กล้ายื่นมือเข้าไปช่วยในทางตรงกันข้ามถ้าหากเข้าไปขอความช่วยเหลือเป็นรายบุคคลจึงจะมีโอกาสได้รับการช่วยเหลือมากกว่าซึ่งนั่นก็ทำให้มีศิลปินที่ออกมาเรียกร้องความเห็นใจน้ำใจและความเท่าเทียมต่อบุคคลอื่นในสังคม


    พื้นที่ “The Square” งานศิลปะที่เป็นอินสตอลเลชันสี่เหลี่ยมจัตุรัสบนพื้นที่สาธารณะล้อมกรอบไว้ด้วยไฟสีขาว และสลักข้อความไว้ว่า “The Square is a sanctuaryof trust and caring. Within it we all share equal rightand obligations.” แปลเป็นไทยได้ว่า “จัตุรัสแห่งนี้คือเขตแห่งความเชื่อใจและความห่วงใยภายในจัตุรัส เราทุกคนจะมีสิทธิและหน้าที่ที่เท่าเทียมกัน” เมื่อใครก็ตามที่เข้ามาอยู่ภายในพื้นที่สี่เหลี่ยมจัตุรัสนี้ทุกคนมีหน้าที่ช่วยเหลือกันอย่างเท่าเทียม

    แต่เมื่อเดินออกจากพื้นที่แห่งนี้ความเชื่อใจความห่วงใย ความเท่าเทียมก็ไม่ใช่สิ่งสำคัญอีกต่อไป ดังนั้น “The Square” นี้จึงเป็นพื้นที่ที่มีอยู่อย่างจำกัดอยู่ดี

    ซีนงานมนุษย์ลิงขอบคุณสื่อในโรงแรมหรูเป็นซีนที่อธิบายถึงขอบเขตระยะห่างและการปรับตัวเอาชีวิตรอดของมนุษย์ได้ดีในซีนนี้ผู้ร่วมงานเป็นคนชนชั้นกลางและเป็นปัญญาชน การแสดงสำคัญของงานนี้คือมีการใช้มนุษย์ธรรมดามาเปิดตัวเป็นลิงเจ้าป่าที่มีนิสัยดุดัน เมื่อมนุษย์ลิงเกิดคลั่งผู้ที่อยู่นิ่งยอมไหลตามน้ำจะเป็นผู้ที่อยู่รอดปลอดภัยในขณะคนที่ลุกขึ้นมาต่อสู่ก็จะได้รับบาดเจ็บและต้องเผชิญหน้ากับอันตราย

    ภายใต้พื้นที่สี่เหลี่ยมในห้องนี้ ที่นี่เปรียบเหมือนสังคมป่าดงดิบมนุษย์ยิ่งเป็นคนฉลาดก็ยิ่งรู้จักเอาชีวิตรอดนี่จึงเป็นซีนที่วัดใจว่ากลุ่มปัญญาชนเหล่านี้จะมีมนุษยธรรมแค่ไหน? ที่ตลกร้ายคือผู้กล้าคนแรกที่มาห้ามมนุษย์ลิงร่างบึกบึนที่กำลังลวนลามสาวสวยกลับเป็นชายชราที่นั่งโต๊ะเดียวกันกับเธอคนหนุ่มกลับนั่งนิ่ง สะท้อนให้เห็นว่าความกลัวเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้มนุษย์รักตัวกลัวตายและชวนให้ขบคิดว่ามนุษย์จะไร้มนุษยธรรมแค่ไหนจึงจะยอมมีมนุษยธรรมต่อส่วนรวมและผู้อื่น

    ระยะห่างระหว่างชนชั้นก็มีช่องว่างตรงกลางและเป็นเหมือนเส้นขนานที่ไม่สามารถมาบรรจบกันได้สังคมกลุ่มชนชั้นกลางเป็นสังคมที่มารยาทและกาลเทศะในขณะที่สังคมชนชั้นล่างเป็นสังคมปากกัดตีนถีบและชุมชนของพวกเขาก็มีการเกิดอาชญากรรมสูง ดังนั้นจึงมีช่องว่างระว่างคนรวยกับคนจนเกิดขึ้นเพราะบริบททางสังคม เช่น สังคม วัฒนธรรม, เศรษฐกิจและการเมือง ของแต่ละชนชั้นมีความแตกต่างกัน

    ความน่าเชื่อถือของแต่ละชนชั้นก็มีความแตกต่างกันเห็นได้ชัดว่าคริสเตียนมีความน่าเชื่อถือและเป็นผู้ดีกว่าพ่อครัวที่ร่างกายกำยำและสักลายสักเต็มแขนการตอบรับของผู้คนที่มาร่วมงานก็ยอมรับคริสเตียนมากกว่า

    ช่องว่างระหว่างชนชั้นเป็นปัญหาที่ต้องใช้ความเข้าใจสิ่งหนึ่งที่จะเป็นเสมือนแม่เหล็กดึงดูดช่องว่างให้ค่อย ๆให้เข้าใกล้ชิดสนิทกันได้ก็คือความเชื่อใจ เห็นใจต่อเพื่อนมนุษย์ งานศิลปะ“The Square” จึงเป็นสัญลักษณ์ที่อยากจะเติมความเป็นมนุษย์ให้กับสังคมเพื่ออุดช่องว่างระหว่างมนุษย์ด้วยกันนั่นเอง


    The Square (2017)

    Director: Ruben Östlund


    *

     อ้างอิง:

    ต่อพันธุ์มาริษพงศ์. (2554). อ่านคนจากภาษากาย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ ณ ดา

Views

เข้าสู่ระบบเพื่อแสดงความคิดเห็น

Log in