วิกฤตคลองสุเอซ (Suez CanalCrisis)

คลองสุเอซคืออะไร คลองสุเอซคือคลองที่ขุดด้วยน้ำมือชาวอียิปต์ บนประเทศอียิปต์ แต่เงินดันไม่เข้าประเป๋าอียิปต์ คลองสุเอซเชื่อมระหว่างทะเลเมดิเตอเรเนียนและทะเลแดง (นักประวัติศาสตร์คาดการณ์ว่าใช้แรงงานชาวอียิปต์กว่า 120,000 คน ใช้เวลาขุดประมาณ 10 ปี ค.ศ. 1859-1869) การขุดคลองนี้สร้างผลประโยชน์มหาศาลให้กับธุรกิจเดินเรือ (ซึ่งสมัยนั้นตะวันตกเป็นใหญ่) เอาแบบเข้าใจง่ายที่สุด มันคือทางลัดระหว่างยุโรปกับเอเชีย ทำให้เรือไม่ต้องอ้อมผ่านแหลมกู๊ดโฮป ผู้ดำเนินการเริ่มแรกหรือพูดง่ายๆคือเจ้าของเงินทุนในการขุด คือฝรั่งเศส (SuezCanal Company) บริษัทนี้ถือหุ้นครึ่งๆกับประเทศอียิปต์เอง แต่ในภายหลังยังไงไม่รู้ อังกฤษซื้อหุ้นต่อจากอียิปต์และกลายมาเป็นหนึ่งในผู้ถือหุ้นใหญ่ร่วมกับฝรั่งเศสแทน ทำให้เงินไม่เข้าอียิปต์สักแดง (อังกฤษประกาศว่าอียิปต์เป็นรัฐในเครือจักรภพเมื่อปี ค.ศ. 1822)

ในปี 1922 ชาวอียิปต์ได้เรียกร้องเอกราชจากทางอังกฤษและก็กลายมาเป็นประเทศอียิปต์ดังใจหวัง (เริ่มแรกปกครองโดยกษัตริย์ ต่อมาเกิดการปฏิวัติในปี1953 หลังจากนั้นจึงกลายเป็นสาธารณรัฐอียิปต์ ปกครองโดยทหาร) หลังจากนั้นไม่นาน ปี 1956 ชาวอียิปต์ก็ได้ยึดคลองสุเอซมาเป็นของตัวเองภายใต้การนำของ Gamel Abdel Nasser ประธานาธิบดีในตอนนั้น พวกเขาอ้างเหตุผลจากที่อังกฤษไม่สนับสนุนเงินทุนการสร้างเขื่อนอัสวาน (Aswan Damn) เป็นหนึ่งในการใช้กฎอัยการศึกเข้ายึดคลองและบริษัทกลับมาเป็นสมบัติของรัฐ เริ่มแรกอังกฤษกับฝรั่งเศสพยายามใช้การทูต แต่แน่นอนว่าไม่ได้ผล ภายหลังจึงใช้กองกำลังทหารเข้ายึด (เป็นพันธมิตรชั่วคราวกับอิสราเอล) 

มาถึงขั้นนี้ อียิปต์จะยอมหรอ ไม่ยอมเด็ดขาด สมบัติชาตินะเว้ย!! (เหตุการณ์ครั้งนี้เรียกอีกชื่อว่าสงครามอิสราเอล-อาหรับครั้งที่สอง) ก็สู้กันไปพลางถอยร่นไปพลาง อียิปต์นะที่ถอย (ก็พวกน้อยกว่าเขานิ) แต่แรงต้านจากประชาชนและกองทัพของอียิปต์ยังคงรุนแรง จนส่งผลให้สหรัฐต้องเข้ามาช่วยไกล่เกลี่ย เพราะดูแล้วไม่มีทางยอมง่ายๆต่อให้ต้องแพ้จนยับเยินก็ตาม (ช่วงนั้นอียิปต์สนิทกับโซเวียต ลุงแซมเรากลัวเป็นสงครามใหญ่เลยขอมติประชาชาติมาช่วยไกล่เกลี่ย) สุดท้ายแล้วเรื่องนี้จึงจบลงด้วยความพ่ายแพ้ของ อังกฤษ-ฝรั่งเศสที่ต้องเสียดินแดนและอิทธิพลในตะวันออกกลางไป ด้านอิสราเอลไม่ได้สิทธิในการเดินเรืออย่างเสรีผ่านคลอง ส่วนอียิปต์ก็ได้สมบัติของชาติกลับคืนมา และเป็นชัยชนะที่สวยงามของประธานาธิบดี Nasser ถึงขั้นมีคนยกย่องว่าเป็นวีรบุรุษของประเทศเลย ช่างแตกต่างกับนายกเอเดนอย่างสิ้นเชิง ที่กลายมาเป็นนายกที่คนชื่นชอบลำดับท้ายๆ (โดนด่าด้วย)

ปัจจุบันเส้นทางการขนส่งผ่านคลองสุเอซยังคงเป็นเส้นทางเดินเรือที่สำคัญลำดับต้นๆของโลกและรายได้จากคลองนี้ยังเป็นหนึ่งใน GDP หลักของประเทศอียิปต์ ส่วนบริษัท Suez ยังคงดำเนินการภายใต้การบริหารงานของชนชาติฝรั่งเศสเพียงแต่เปลี่ยนประเภทธุรกิจไปก็เท่านั้น (อายุบริษัทร่วม 160 ปี)

นายกรัฐมนตรีเอเดน เป็นผู้ใช้ยาเสพติดหรือไม่

หากใครติดตาม The Crown แบบไม่หลับระหว่างทาง จะเห็นซีนที่ตัวละครนายกเอเดนใช้เข็มฉีดยาฉีดของเหลวเข้าร่างกายตัวเอง ซีนแรกคือระหว่างบินไปอเมริกา ซีนที่สองคือตอนสุดท้ายของซีซั่นแรก หลายๆคนฟันธงว่านั่นคือ แอมเฟตามีน หนึ่งในยาเสพติดที่อันตรายที่สุด

ไม่มีการออกมายอมรับจากสหราชอาณาจักรอย่างเป็นทางการ แต่มีบทความมากมายจากผู้เชี่ยวชาญหลายคนที่ฟันธงว่านายกรัฐมนตรีเอเดนติดยาเสพติดอย่างหนัก การฟันธงดังกล่าวมาจากสองประเด็นหลักๆ ดังนี้

1) ในช่วงระหว่างดำรงตำแหน่งนายกเอเดนเต็มไปด้วยความเครียด กล่าวกันว่าเขานอนน้อยกว่า 5 ชั่วโมงในแต่ละวัน และเขาจะต้องพึ่งพายาที่อยู่ในกระเป๋าที่เขาพกติดตัวตลอดเพื่อให้ตื่นตัวเสมอ นักวิชาการคาดว่ายานั้นคือ Bendzedrine ยาแก้โรคลมหลับ ที่มีส่วนผสมของแอมเฟตามีน (สมัยนั้นยังไม่รู้ว่าเป็นยาเสพติด ยา Bendzedrine เป็นที่นิยมในช่วงสงครามโลกมาก ทหารมักจะใช้เพื่อให้ตื่นตัวตลอดเวลา ยาผลิตจากอเมริกาแบบถูกกฎหมาย)

2) ภาวะอารมณ์และการจัดการของนายกเอเดน ในระหว่างการดำรงตำแหน่งนายกเอเดนมีภาวะนอนไม่หลับ มีอาการกระสับกระส่าย ทุรนทุราย (คำอังกฤษคือ restlessness เราไม่แน่ใจว่าควรเลือกคำไหนดี) และมีภาวะอารมณ์แปรปรวน (moodswing) ทั้งสามอาการดังกล่าวคือผลข้างเคียงของการเสพติดแอมเฟตามีนอย่างแน่นอน

นอกจากนี้ยังมีอีกหลายคนที่เชื่อว่านายกเอเดนเสพติดมอร์ฟีนด้วยคาดว่าน่าจะติดมาจากการผ่าตัดกระเพราะปัสสาวะที่อเมริกา (สมัยนั้นมอร์ฟีนใช้งานอย่างแพร่หลาย)

นับว่าเป็นตอนปิดซีซั่น 1 ที่เนื้อหาเข้มข้นได้ใจ ทั้งเนื้อเรื่องการเมืองและชีวิตส่วนตัวของควีน เราชอบช่วงท้ายของตอนจบมาก จังหวะในการตัดต่อภาพและเพลงตรึงใจ ชวนให้กดเปิดซีซั่นสองต่อเหลือเกิน ว่าแล้วก็ไปดูซีซั่นสองต่อดีกว่า

อ้างอิง

https://www.washingtonpost.com/archive/opinions/1990/01/28/substance-abuse/e2c9a3da-12a5-4893-908a-3f2b92f19925/
https://www.longtunman.com/13913
https://www.silpa-mag.com/this-day-in-history/article_1233