ข้างขึ้น ข้างแรม By ขรรค์ชัย บุญปาน และสุจิตต์ วงษ์เทศ - รีวิวเว้ย (2)

รีวิวเว้ย (1124) สุจิตต์ วงษ์เทศ และขรรค์ชัย บุญปาน ไม่รู้ว่าใครเป็นคนขนานนามทั้งคู่ว่าเป็น "สองกุมารสยาม" ซึ่งถ้าคิดถึงลักษณะของกุมารในคติความเชื่อแบบศาสนาไทยก็น่าจะพอเดาภาพของสองกุมารสยามออก โดยเฉพาะในเรื่องของความเฮี้ยนในฐานะของกุมารที่ตั้งคำถามและท้าทายวิธีคิดแบบ "นอกขนบ" ของ "รัฐไทย" และยังผลให้สองกุมารสยาม สร้างสื่อนอกขนมอย่างนิตยสารศิลปวัฒนธรรม และสำนักสื่ออย่างมติชนขึ้น จนกลายเป็นต้นสายของการตั้งคำถามและถ้าทายขนบความเชื่อของสังคมมาหลายยุคหลายสมัย สมกับฐานะของสองกุมารสยาม
หนังสือ : ข้างขึ้น ข้างแรม
โดย : ขรรค์ชัย บุญปาน และสุจิตต์ วงษ์เทศ
จำนวน : 332 หน้า

"ข้างขึ้น ข้างแรม" หนังสือที่รวบรวมเอาโคลง กลอน ของสองกุมารสยามมารวมเข้าไว้ด้วยกัน โดยโคลง กลอน ที่ปรากฏอยู่ใน "ข้างขึ้น ข้างแรม" เราอาจจะเรียกมันได้ว่าเป็น "บันทึกของยุคสมัย" โดยเฉพาะบ้านเมืองในยุคสมัยหลังการรัฐประหาร 2557 กระทั่ง พ.ศ. 2564 "ข้างขึ้น ข้างแรม" ได้คัดเอาเนื้อหาของโคลงและกลอนที่ตั้งคำถามต่อสังคมในช่วงเวลาต่าง ๆ มารวมไว้ในที่เดียว โดยมีการจัดหมวดหมู่ของโคลงและกลอนออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ (1) สิ้นรักสิ้นใคร่ (2) เทศน์นอกธรรมาสน์ และ (3) หันหน้าชนกัน ที่การจัดวางโคลงและกลอนจะสลับกันไประหว่างขรรค์ชัยและสุจิตต์ โดยลักษณะของเนื้อหาในเล่ม "ข้างขึ้น ข้างแรม" เป็นดังนี้

โคลง กลอน ของขรรค์ชัย บุญปาน และสุจิตต์ วงษ์เทศ ในกระแสที่แปรเปลี่ยน คำนำเสนอโดย เสถียร จันทิมาธร

ขรรค์ชัย บุญปาน สิ้นรักสิ้นใคร่ (น. 57)
ผิดพลาดตั้งแต่ต้น ตอนเกิด
นึกว่าสัตว์ประเสริฐ กลับเหี้ย
ชาตะชาติกำเนิด ทุรชาติ
ปัญญาสติต่ำเตี้ย เศษขี้ตีนอธรรม

สุจิตต์ วงษ์เทศ สิ้นรักสิ้นใคร่ (น. 137)
ฝนตกแต่ละทีขี้หมูไหล
มวลขยะสวะไสวก็ไหลล่อง
ลงรวมกลุ่มแม่น้ำล้นลำคลอง
ลักษณะเฉพาะผองอำนาจนิยม

ขรรค์ชัย บุญปาน เทศน์นอกธรรมาสน์ (น. 231)
เด็กถามถึงเฒ่าดื้อ ดึงเมือง คะมำแม่
เมากำหนัดขัดเคือง ครุ่นแค้น
ยังชีวิตปลิดเปลือย ประโยชน์เปล่า
ผนึกสนิทแนบแน้นแฟ้น เลือกเฟ้นเล่นไฟ

สุจิตต์ วงษ์เทศ เทศน์นอกธรรมาสน์ (น. 253)
ผักชีมีราคามหาศาล
รัฐราชการโรยผักชีเป็นวิสัย
สนองเจ้าขุนมูลนายสบายใจ
ความเป็นไทยแท้มีผักชีโรย

สุจิตต์ วงษ์เทศ, ขรรค์ชัย บุญปาน หันหน้าชนกัน (น. 301, 302)
ฆ่าอนาคตด้วย ปัจจุบัน
ดับสิ่งควรเสกสรรค์ สืบสร้าง
ครองอำนาจไปวัน ๆ รอวูบ
เรือนรกรัฐโรยร้าง ประเทศแล้งโจรรุม

กบในกระโหลกของประชาชน
บันดาลฝนล้นข้าวปลาอาหาร
กบในกะลาของเผด็จการ
ปล้นข้าวปลาอาหารของราษฎร

เมื่ออ่าน "ข้างขึ้น ข้างแรม" ทำให้เรารู้ว่า การแต่งโคลงและกลอนสะท้อนสังคม และเป็นบันทึกบทหนึ่งของประวัติศาสตร์ อย่างลักษณะของสองกุมารสยามก็เป็นสิ่งที่น่าสนใจและสนุนสนานเป็นอย่างยิ่ง

เข้าสู่ระบบเพื่อแสดงความคิดเห็น