นี่เป็นครั้งแรกของเราค่ะที่ได้มาถึงม.มหิดลศาลายา พูดได้เต็มปากเลยว่าประทับใจกับฮอลล์คอนเสิร์ตของเขาที่งดงามและยิ่งใหญ่มาก และด้วยความที่งาน Fabulous Finale ในครั้งนี้นับเป็นคอนเสิร์ตครั้งสุดท้ายของTPO ในฤดูกาลนี้แล้ว งานนี้จึงมีแขกเหรื่อคนสำคัญในแวดวงดนตรีคลาสสิคมากันเป็นจำนวนมากเลยค่ะ

พอได้เข้ามาในตัวฮอลล์แล้วยิ่งประทับใจกับสถาปัตยกรรมภายในที่ออกแบบได้ดูเรียบหรูมีระดับเป็นอย่างมาก โซนที่เรานั่งนั้นแทบไม่มีผู้ชมท่านอื่นเลย แถมยังเป็นมุมที่เห็นนักดนตรีได้อย่างครบถ้วนชัดเจนอีกด้วยโชคดีมากเลยค่ะ ติดอยู่อย่างเดียวคือหนาวมาก อย่าลืมเตรียมเสื้อกันหนาวไปกันนะคะทุกคนT_T

         ก่อนตัวคอนเสิร์ตจะเริ่ม เรามาพูดถึงโปรแกรมการแสดงกันบ้างดีกว่าโดย conductor หรือผู้อำนวยเพลงในค่ำคืนนี้คือคุณ Alfonso Scarano ผู้อำนวยเพลงชาวอิตาเลียนที่มีผลงานประพันธ์เพลงออเคสตร้า และประสบการณ์ชนะการแข่งขันอำนวยเพลงมามากมายนับไม่ถ้วนและในส่วนของศิลปินเดี่ยวเปียโนในคืนนี้คือคุณ San Jittakarn ศิลปินชาวไทยมากฝีมือที่พึ่งได้รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 จากการแข่งขันดนตรีระดับโลก Geneva International MusicCompetition ในวัยเพียง 26 ปี ไม่แปลกใจที่ผู้คนกล่าวขานว่าเขาเป็นอัจฉริยะทางดนตรีที่น่าจับตามองอีกคนหนึ่งในวงการเลยทีเดียวค่ะ 

         และในส่วนของเพลงที่จะบรรเลงในค่ำคืนนี้มีดังต่อไปนี้ค่ะ

• Thai Traditional Music Khap Mai
• Sergei RACHMANINOFF Piano Concerto No. 2 in C minor, Op. 18
• Pyotr Ilyich TCHAIKOVSKY
  Romeo and Juliet Fantasy Overture
  Capriccio Italien, Op. 45
  1812 Overture, Op. 49

         สำหรับบทเพลงแรกในคอนเสิร์ตครั้งนี้ คือ “ขับไม้บัณเฑาะว์” บทเพลงทำนองเก่าในสมัยอยุธยา โดยประพันธ์ขึ้นมาเป็นเพลงเดี่ยวสำหรับซอสามสาย เป็นบทเพลงที่แสดงถึงอารมณสงบศักดิ์สิทธิ์ ทว่าในครั้งนี้ได้ฟังการบรรเลงจากวงออเคสตร้าขนาดใหญ่ ชวนให้รู้สึกถึงความยิ่งใหญ่และเมื่อขับกล่อมด้วยเครื่องดนตรีตะวันตกแล้ว ยิ่งเสริมความเป็นสากลให้กับดนตรีไทยโบราณมีเสน่ห์ขึ้นไปอีกแบบนึงเลยค่ะ

         จะเห็นได้ว่าคอนเสิร์ตนี้หยิบงานประพันธ์ของศิลปินคนสำคัญในยุคโรแมนติกมาถึง 2 ท่านเลย โดยบทเพลงต่อไปคือ Piano Concerto No. 2 หรือเปียโนคอนแชร์โต หมายเลข 2 ที่ประพันธ์โดย Sergei Rachmaninoff (เซอร์เกย์ รัคมานินอฟ) ศิลปินชาวรัสเซียที่เติบโตมาในครอบครัวฐานะดีและได้รับการศึกษาทางด้านดนตรีมาตั้งแต่สมัยเด็ก ทว่าชีวิตทางด้านดนตรีของเขาก็ไม่ได้ราบรื่นนะคะ เพราะตอนที่เขาได้นำบทเพลงซิมโฟนีหมายเลข 1 อันเป็นความภาคภูมิใจของเขามาบรรเลงสู่สาธารณชนครั้งแรกเขาถูกวิจารณ์อย่างหนักและสูญเสียความมั่นใจอย่างมาก :/ ถึงขั้นต้องได้รับการบำบัดรักษาทางจิตเลยทีเดียว แต่หลังจากได้รับการรักษาอย่างดีเขาก็กลับมามีความมั่นใจเต็มเปี่ยมและได้ประพันธ์คอนแชร์โตหมายเลข 2 ออกมา ซึ่งประสบความสำเร็จและได้รับเสียงตอบรับที่ดีเป็นอย่างมากค่ะ

                                                             Sergei Rachmaninoff

 ______________________________________________________________________________________

         “รู้อะไรเกี่ยวกับรัคมานินอฟบ้างอ่ะ เล่าให้ฟังหน่อย”

         “เหอะ รู้แค่เขาเป็นนักเปียโนที่มือใหญ่มาก”

         “อะไรเนี่ย5555555”  

         ข้อมูลจากเพื่อนเราเองค่ะ ไม่รู้เชื่อถือมากน้อยได้แค่ไหน โปรดใช้วิจารณญาณในการรับข้อมูล555 แต่จากในรูปมือเขาก็ไม่ใหญ่นะ...

  ______________________________________________________________________________________

         ทุกคนรู้จัก คอนแชร์โต (concerto) กันมั้ยคะ? คอนแชร์โตเป็นดนตรีที่มีชื่อเล่นว่าเป็น “การประชัน-ตอบโต้กัน” ระหว่างผู้แสดงเดี่ยว 1 คนที่บรรเลงร่วมกับวงออเคสตร้ากันค่ะซึ่งใน คอนแชร์โตหมายเลข 2 ของรัคมานินอฟนี้ แบ่งออกเป็น 3 movements (ท่อน) ด้วยกันค่ะ  

         โดยท่อนแรกเป็นจังหวะ Moderato (เร็วปานกลาง) เริ่มจากการบรรเลงคอร์ดที่ดูลึกลับด้วยระดับเสียงเบา แล้วค่อยเพิ่มความดังขึ้นจนเต็มที่ แล้วสอดแทรกด้วยท่วงทำนองเสียงต่ำ ทุ้ม อบอุ่นอ่อนหวาน ด้วยเครื่องดนตรีกลุ่มไวโอลิน วิโอลา และคลาริเน็ต มีไฮไลท์สำคัญคือการเล่นเปียโนแบบ กระจายคอร์ด (Arpeggio) เรียกชื่อแบบนี้อาจไม่เห็นภาพ เพื่อนๆ เคยอึ้งเวลาเห็นนักเปียโนเก่งๆ ดีดเปียโนแบบกระจายนิ้วรัวๆ แบบที่มองนิ้วบนแป้นตามแทบไม่ทันมั้ยคะ นั่นแหละค่ะ Arpeggio ซึ่งในเพลงนี้คุณสันต์ก็ได้บรรเลงออกมาอย่างไม่มีที่ติ ตอนชมอยู่นี่มองตามแทบไม่ทันเลยค่ะ จะไหวไปไหนคะเนี่ยยยย

         เมื่อเข้าสู่ท่อนสอง กลายเป็นจังหวะ Adagio Sostenuto (ช้าอย่างมั่นคงสม่ำเสมอ) ท่อนนี้เราประทับใจเป็นพิเศษ เพราะรู้สึกว่ามันช่างฟังดูอ่อนหวาน ทว่าก็เศร้าและโดดเดี่ยวเหลือเกิน ยกความดีความชอบให้คลาริเน็ตที่คลอเคล้าโดยเปียโนอย่างเข้ากัน พอผ่านไปสักพักก็เข้าสู่ช่วง Cadenza (การบรรเลงเดี่ยวโดยไม่มีวงบรรเลงคลอ) เรียกได้ว่าเป็นช่วงอวดฝีมือเลยค่ะ เพราะเราได้เห็นลีลาการบรรเลงของนักเปียโนอย่างเต็มที่ก่อนหน้าที่คิดว่าได้อึ้งไปแล้ว คราวนี้ได้อึ้งเต็มๆ อีกรอบค่ะ

         และในส่วนท่อนสุดท้ายเป็นจังหวะ Allegro Scherzando (เร็ว ลีลาชวนขบขันน่าประหลาดใจ) เริ่มต้นด้วยการบรรเลงในลีลาเพลงมาร์ชที่ครึกครื้นเร้าใจ นำโดยเปียโน กลุ่มฟลุต คลาริเน็ต และเครื่องสาย ก่อนจะย้อนกลับมาแนวทำนองหลักที่ช้าและสง่างามในช่วงจบลงไปอย่างหนักแน่น ยิ่งใหญ่และอลังการมากค่ะ 

Pyotr Ilyich Tchaikovsky

         สำหรับอีก 3 บทเพลงที่เหลือนั้นล้วนแล้วแต่เป็นงานประพันธ์ของ Pyotr Ilyich Tchaikovsky (ปีเตอร์ อิลยิช ไชคอฟสกี) ศิลปินและนักประพันธ์ชาวรัสเซีย อีกหนึ่งคนสำคัญแห่งยุคโรแมนติกนั่นเองค่ะสำหรับใครที่ไม่คุ้นชื่อไชคอฟสกี อาจจะเคยได้ยินบัลเลต์ชื่อดังเรื่อง The Nutcracker (เดอะ นัตแครกเกอร์) มาก่อน เรื่องนี้ก็ได้ไชคอฟสกีนี่แหละค่ะเป็นผู้ประพันธ์เพลงให้

         โดยบทเพลงแรกของไชคอฟสกีในค่ำคืนนี้คือ Romeo and Juliet Fantasy Overtureหรือบทโหมโรงแฟนตาซีจากวรรณกรรมชื่อดังก้องโลกอย่าง “โรเมโอแอนด์จูเลียต” โดย วิลเลียม เชคสเปียร์ สำหรับบทเพลงนี้ อย่าโดนหลอกเอาเชียวนะคะ! เพราะเขาจะเริ่มต้นด้วยจังหวะช้านุ่มนวล อ่อนหวานแบบเพลงสวดคอราล (Chorale) เป็นสัญลักษณ์ถึงความศักดิ์สิทธิ์น่าเคารพของบาทหลวงลอเรนซ์ ผู้สนับสนุนความรักของโรเมโอและจูเลียต ทว่าเมื่อบรรเลงทำนองนี้ไปได้ไม่นานจะเข้าสู่ช่วงแนวทำนองหลักที่สุดแสนจะรวดเร็ว! ดุดัน! และเสียงดังอึกทึกสุดๆ! นี่แหละค่ะของจริง! โดยท่อนนี้ไชคอฟสกีต้องการสื่อถึงเหตุการณ์ความขัดแย้งและการทะเลาะกันอย่างรุนแรงระหว่างตระกูลคาปูเล็ตส์ (Capulets) และตระกูลมองตากิวส์ (Montagues) ในเรื่อง บอกเลยค่ะว่าฟังแล้วเหนื่อยมาก เพราะมันอึกทึกมากจริงๆ (ในทางที่ดีนะคะ5555) แล้วจึงตามมาด้วยแนวทำนองรองที่บรรยายความรักอันอ่อนหวานของหนุ่มสาวทั้งสอง ก่อนจะสลับมายังความผูกพยาบาทระหว่างสองตระกูลอีกครั้ง เรื่องราวดำเนินมาถึงส่วนท้ายที่ให้ความรู้สึกสะทึกขวัญด้วยเสียงกลองทิมปานีตีกระหน่ำ บรรยายภาพโศกนาฏกรรมความรักของคนทั้งคู่เรียกได้ว่าเป็นบทเพลงที่เปี่ยมไปด้วยอารมณ์ที่หลากหลาย เต็มอิ่ม ครบรสจริงๆ ค่ะ

         บทเพลงที่สองของไชคอฟสกีคือ Capriccio Italien, Op. 45 หรือคาพริซโซอิตาเลียน ลำดับที่ 45 เป็นผลงานดนตรีที่ได้รับแรงบันดาลใจอันสำคัญจากการได้ไปท่องเที่ยวในอิตาลี โดยไชคอฟสกีได้หยิบยกทำนองเพลงพื้นบ้านของอิตาลี มาผนวกรวมเข้ากับดนตรีตามท้องถนน เกิดเป็นผลงานที่เปี่ยมด้วยชีวิตชีวา ส่วนตัวรู้สึกว่าถ้าเปรียบกับวรรณกรรมของไทย บทเพลงนี้ก็เหมือนกับเป็น “นิราศ” บทหนึ่งซึ่งบอกเล่าความประทับใจของกวีที่มีต่อการเดินทางครั้งนั้น โดยในเพลงนี้ก็ได้มีการใช้เครื่องดนตรีเพื่อเป็นสัญลักษณ์ถึงความทรงจำที่ได้รับจากอิตาลีในครั้งนั้นอยู่มากมาย ไม่ว่าจะเป็นทรัมเป็ตในช่วงแรกที่สื่อถึงแตรปลุกจากโรงทหารใกล้ที่พักของไชคอฟสกีในทุกเช้า โอโบและกลุ่มเครื่องสายที่นำเสนอเพลงเต้นรำพื้นบ้าน เล่นในจังหวะช้าเร็วสลับกันไปจนจบเพลงเป็นบทเพลงที่เน้นสื่อสารความประทับใจแบบฉับพลันทันที ฟังแล้วรู้สึกสดชื่นมีชีวิตชีวา และแนวทำนองหลักก็ฟังแล้วครื้นเครงชวนให้อารมณ์ดี น่าจะเป็นบทเพลงที่ถูกใจคนทุกเพศทุกวัยเลยค่ะ

          และบทเพลงสุดท้ายของค่ำคืนนี้คือ 1812 Overture หรือบทโหมโรง 1812 เรื่องราวตลกร้ายเบื้องหลังบทเพลงนี้คือ ตัวไชคอฟสกีเองไม่ได้ชอบผลงานของเขาเลย! ออกจะเกลียดมันด้วยซ้ำค่ะ เพราะเขารู้สึกว่ามันอื้ออึงและหนวกหูมาก โดยเขาได้รับข้อเสนอให้แต่งเพลงนี้เพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์ที่กองทัพรัสเซียสามารถต่อสู้เพื่อปกป้องการรุกรานจากกองทัพของนโปเลียนในปี 1812 ได้ เพลงนี้เปิดด้วยแนวทำนองเพลงสวดเก่าแก่โดยเชลโลและวิโอลา คลอเคล้าด้วยโอโบอย่างอ่อนหวาน ก่อนที่เครื่องเป่าทองเหลืองจะเข้าร่วมอย่างน่าตื่นเต้น และเพิ่มความดังจนถึงที่สุด มีการใช้เครื่องดนตรีต่างประเภทกันเพื่อสื่อถึงกองทัพฝรั่งเศสและกองทหารรัสเซีย หลังจากดนตรีสับสนอลหม่านได้สักพักจะเปลี่ยนเป็นบรรเลงเพลงพื้นบ้านรัสเซียสลับกับเพลงชาติฝรั่งเศส เปรียบถึงการสู้รบของกองทัพทั้งสอง มีเสียงยิงปืนใหญ่กึกก้องก่อนจะจบด้วยทำนองเพลงชาติรัสเซียอย่างยิ่งใหญ่ หนักแน่น และอลังการในตอนจบ ส่วนตัวรู้สึกว่ามันอึกทึกจริงตามที่ไชคอฟสกีว่าไว้นั่นแหละค่ะ แต่ก็ไม่ได้รู้สึกไม่ชอบนะ คิดว่าถ้าได้เล่นในฮอลล์กลางแจ้งใหญ่ๆ ตามที่ไชคอฟสกีมุ่งหมายไว้ตอนประพันธ์ขึ้น คงเป็นประสบการณ์ที่เต็มอิ่มมากแน่ๆ

         จบกันไปแล้วค่ะสำหรับบทเพลงทั้งหมดของค่ำคืนนี้ หลังจากการแสดงทั้งหมดจบลง ผู้ชมทั้งฮอลล์ต่างก็พากันลุกขึ้นปรบมือ Standing Ovation กันเกรียวกราวอย่างยาวนาน นับว่าเป็นการปิดฉากการแสดงของ TPO ในฤดูกาลนี้ได้อย่างสวยงามสมศักดิ์ศรีจริงๆ ค่ะ ดีใจมากที่มีโอกาสได้มาฟังบทประพันธ์ดีๆ จากศิลปินยอดฝีมือมากมาย แถมสำหรับเราเองก็นานแล้วด้วยที่ไม่ได้มาคอนเสิร์ตดนตรีคลาสสิค คิดว่าหลังจากนี้จะพยายามหาเวลาไปชมให้บ่อยขึ้น แต่อาจจะไปที่ใกล้ๆ แทน ศาลายานั้นแสนไกล T-T และบทความนี้ก็แสนยาวขอบคุณทุกท่านที่ร่วมอ่านกันมาจนถึงจุดนี้นะคะ (จะมีมั้ยนะ) ส่วนตัวไม่ได้เชี่ยวชาญในเรื่องดนตรีเป็นพิเศษ ถ้ามีข้อผิดพลาดตรงไหนต้องขออภัยมาด้วยนะคะ

ขอบคุณค่ะ :-)