รีวิวเว้ย (1909) "ถ้าเรามีพื้นที่ป่าที่ดีที่สุดคือห้วยขาแข้ง แล้วเรายังไม่รักษา แม้แต่กรมป่าไม้เองก็ยังไม่สนใจรักษา ก็อย่าหวังว่าจะรักษาที่อื่นให้รอดได้" (สืบ นาคะเสถียร) ทำไมการลุกขึ้นมาเปลี่ยนแปลงอะไรสักอย่างในสังคมหลายครั้งหลายหนมันถึงต้องแลกมาด้วยชีวิตของใครบางคนเสมอ (หรือสิ่งมีชีวิตบางอย่าง) เคยมีคนบอกเอาไว้ว่า "เพราะความดราม่าและความสะเทือนใจจากการสูญเสียไม่ว่าจะใหญ่หรือเล็กในหลายหนมันส่งผลต่อความรู้สึกให้เกิดการเปลี่ยนแปลง" คำถามคือหากเป็นเช่นนั้นจริงจะต้องมีชีวิตอีกกี่ชีวิตที่ต้องถูกสังเวยให้กับการเรียกร้องการเปลี่ยนแปลง ทำไมสังคมมนุษย์ถึงจำเป็นต้องถูกขับเคลื่อนไปด้วยเหตุการณ์เลวร้ายเพื่อให้ผลสุดท้ายตอนปลายกลายเป็นเรื่องที่ดี ทั้งที่จริงแล้วมันอาจจะไม่จำเป็นต้องมีการสูญเสียเกิดขึ้นก่อนแล้วการปกป้อง (ป้องกัน) จึงเกิดตามมา อย่างการแลกด้วยชีวิตของ "คุณสืบ นาคะเสถียร" ที่เกิดขึ้นเมื่อย่ำรุ่งของวันที่ 1 กันยายน 2533 อาจจะไม่เกิดขึ้นเลยถ้ารัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร (ในครั้งนั้น) ไม่ผลักภาระด้วยการบอกกับสืบว่า "คุณต้องทำงานให้หนักกว่านี้" การตายของสืบส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสังคมครั้งใหญ่ในเรื่องของสิ่งแวดล้อมก็จริง แต่จะดีกว่าไหมถ้าสังคมเปลี่ยนไปได้โดยที่ยังมีคนที่มีพลัง มีความสามารถและมีใจรักในสิ่งที่ตัวเองทำ ได้อยู่เพื่อทำหน้าที่ขับเคลื่อนเรื่องที่พวกเขาเหล่านั้นให้ความสำคัญ ความตายในผืนป่าเมื่อย่ำรุ่งของวันที่ 1 กันยาปี 33 ได้สร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับสังคมอย่างยิ่งใหญ่ก็จริงอยู่ แต่ในเช้าวันเดียวกันความสูญเสียที่ใหญ่ยิ่งได้เกิดขึ้นกับครอบครัว ครอบครัวหนึ่งเช่นเดียวกัน และสังคมไทยเองก็สูญเสียกำลังสำคัญไปในย่ำรุ่งของวันนั้น