‘เศร้าไปทำไม เรื่องแค่นี้เอง’
คำพูดนี้นอกจากจะไม่ทำให้คนที่กำลังเศร้าเสียใจหรือผู้ป่วยโรคซึมเศร้ารู้สึกดีขึ้นแล้ว
ยังบ่งบอกว่าคนที่พูดประโยคนี้เห็นอกเห็นใจคนเศร้าก็จริง
แต่ไม่เข้าใจว่าความเศร้าของเราแต่ละคนไม่เท่ากัน
ต่อให้เป็นความผิดหวังจากเรื่องเดียวกัน แต่สภาพจิตใจ
พื้นฐานความเป็นอยู่ทางสังคม พื้นฐานครอบครัว และปัจจัยอื่นๆ
ย่อมทำให้เราแต่ละคนไม่มีทางรู้สึกได้เท่ากัน
ภาวะทางจิตนั้นเป็นเรื่องที่ชี้วัดได้ยากอย่างยิ่ง
นอกจากจะต้องว่ากันไปตามแต่ละกรณีของแต่ละคนแล้ว เมื่อพบว่าเป็นโรคขึ้นมา
หนทางในการรักษาของแต่ละคนก็ยังไม่เหมือนกัน
“การซักประวัติของจิตแพทย์จะไม่เหมือนโรคทางกายอื่นๆ โรคทางใจแบบนี้ต้องซักประวัติ พูดคุยกันนานมาก เพราะต้องทำความเข้าใจทั้งภาวะวิกฤตที่เกิดขึ้น และภาวะปกติในชีวิตที่ผ่านมาของเราย้อนกลับไปด้วย การรักษาก็เพื่อให้แต่ละคนกลับไปจุดที่ใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างที่เคยเป็น เช่น บางคนบ้างานเป็นปกติ หรือบางคนนิ่งๆ เงียบๆ คือปกติของเขา ดังนั้นการรักษาของแต่ละคนจึงไม่เหมือนกันเลย”
-- ผู้ที่เคยมีอาการซึมเศร้าเล่าถึงประสบการณ์ของตัวเอง
ที่ต้องลองผิดลองถูกอยู่ไม่น้อยกว่าจะพบยาที่ใช่ ยาตัวหนึ่งใช้ได้ผลกับคนนี้
แต่อาจไม่ได้ผลกับอีกคน การรักษาจึงต้องพิจารณาไปตามอาการ
ทั้งกินยาและปรับการใช้ชีวิตให้สมดุลจนกว่าจะกลับมาเป็นปกติได้ในที่สุด
ปัจจุบันมีผู้ป่วยโรคซึมเศร้าทั่วโลกเป็นจำนวนกว่า
350
ล้านคนและมีแนวโน้มมากขึ้นเรื่อยๆ จากสถิติในปี 2011 โรคซึมเศร้าสร้างความสูญเสียต่อสุขภาพมวลรวมของสังคมเฉพาะแค่ในไทย
คิดเป็นมูลค่าถึง 10.6 ล้านบาท
จึงมีการพยายามค้นหาหนทางใหม่ๆ สำหรับการรักษาในอนาคต
นอกจากการกินยาและปรับการใช้ชีวิตแล้วยังเริ่มมีการทดลองรักษาด้วยการกระตุ้นสมองด้วยสนามแม่เหล็กเฉพาะที่
(Transcranial Magnetic Stimulation :TMS) ในสหรัฐฯ แคนาดา
อิสราเอล บราซิล และบางประเทศในยุโรป
โดยจะปล่อยสนามแม่เหล็กไปกระตุ้นให้เกิดกระแสไฟฟ้าขึ้นในเซลล์ประสาท
ให้สมองส่วนที่ผิดปกติทำงานเพิ่มขึ้น หรือลดลง ซึ่งพบว่ามีประสิทธิภาพในการรักษาไม่ต่างจากยา
และยังช่วยให้ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าที่ไม่ตอบสนองต่อยามีอาการดีขึ้นจนหายซึมเศร้าได้เร็วขึ้นอีกด้วย
แต่นอกเหนือจากยาและเทคโนโลยีล้ำๆ
อีกสิ่งสำคัญก็คือความพยายามที่จะดีขึ้นของตัวผู้ป่วยเอง รวมถึงความเข้าใจ
การดูแลเอาใจใส่ของคนรอบข้าง
ซึ่งจะช่วยให้เราเรียนรู้วิธีที่จะใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับความสุขและความเศร้าได้อย่างสันติ
