Ryuichi Sakamoto: CODA : Music requires peace - SCENE TAKE ROLL

เรื่องนี้ได้ดูเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2018 เขียนถึงย้อนหลัง เพราะชอบมาก อยากบันทึกไว้ให้ตัวเองอ่านด้วย : )

Ryuichi Sakamoto : Coda (2017) เข้าฉายบ้านเราช่วงปลายเดือนกันยายน 2018 (กราบขอบคุณ documentary club) เป็นหนังสารคดีว่าด้วยเรื่องราวของสุดยอดนักประพันธ์เพลงชาวญี่ปุ่น คุณลุง Ryuichi Sakamoto ทั้งเรื่องชีวิตและการทำงานของเขา เราจะได้รู้ว่าผู้ชายคนนี้มีความคิดต่อโลก ต่องานดนตรี และต่อสิ่งต่างๆรอบตัวอย่างไร

โดยพื้นฐานแล้วเรารู้จักคุณลุงริวอิจิแบบผิวเผิน รู้ว่าเขาทำ Soundtrack ประกอบภาพยนตร์ดังๆหลายเรื่อง ก็จะเคยฟังผลงานนิดหน่อย แน่นอนเพลง Merry Christmas Mr. Lawrence กับ Soundtrack เสียงหึ่งๆ ใน The Revanant (2015) , Call Me by Your Name (2017) แล้วก็เรื่อง The Last Emperor (1987) ในตำนาน ประมาณนี้ ส่วนเรื่องชีวิตส่วนตัวว่าแกเป็นมะเร็งในลำคอ หรือเบื้องหลังการทำงานนั้นไม่เคยรู้มาก่อน

หนังเปิดด้วยการแสดงแรกที่เขาได้ไปเล่นดนตรีปลอบขวัญผู้ประสบภัย (สึนามิ ถ้าจำไม่ผิด) ณ โรงยิมของโรงเรียน Daiichi Junior High School และเพลงนั้นก็คือ Merry Christmas Mr. Lawrence วินาทีที่โน๊ตตัวแรกบรรเลงขึ้นเท่านั่นแหละ มันซึมซาบวูบเข้าไปในใจแบบทันที บอกกับตัวเองเลย ฉันจะต้องชอบหนังเรื่องนี้มากแน่ๆ โชว์แบบเต็มเพลง ใช้เครื่องดนตรีแค่ 3 ชิ้น แต่เอาอยู่มากๆ รู้สึกเหมือนโดนมนต์สะกดของเพลงปลอบไปด้วย ซาบซึ้งจนน้ำตาไหลเลยตั้งแต่ต้นเรื่อง และจังหวะที่แกรวบมือตอนจบเพลงแล้วชื่อก็ขึ้นมา โอ๊ยยยยยย อยากจะลุกขึ้น standing ovation เดี๋ยวนั้นเลย

Merry Christmas Mr. Lawrence ฉากแรกของเรื่อง

ต่อจากนั้นก็เล่าเรื่องชีวิตของแกไปเรื่อยๆ ทั้งเรื่องที่แกต้องต่อสู้กับโรคมะเร็งแต่ก็ยังคงไม่หยุดทำงาน ความหลงใหลในเสียงทุกอย่างรอบตัว การตามหาเสียงแบบต่างๆ ซึ่งตรงนี้เป็นส่วนที่ทำให้เรารู้จักความอัจฉริยะบวกกับด้านน่ารักๆและอารมณ์ขันของคุณลุง เหมือนแกทดลองสิ่งใหม่ๆตลอดเวลา ไม่เคยหยุดนิ่ง เคาะนู่นเคาะนี่ อย่างฉากที่เอาถังน้ำควบหัวแล้วออกไปยืนฟังเสียงฝนนี่ดูเป็นคนซนๆ น่ารักมาก

มีแทรกผลงานเลื่องชื่อที่แกเคยสร้างไว้ พูดถึงวง Yellow Magic Orchestra (YMO) ที่แกฟอร์มสมัยหนุ่มๆ เป็นวงดนตรีอิเล็กโทรนิกส์ที่มาก่อนกาล คือล้ำมาก แล้วก็เบื้องหลังวิธีคิดการทำงานเพลงประกอบภาพยนตร์เรื่องต่างๆ ทั้ง The Revanant (2015) เรื่องที่แกได้แสดงหนังพร้อมกับขอทำซาวด์แทร็คใน The Last Emperor (1987) และ The Sheltering Sky (1990) กับคำพูดของตัวละครที่ต่อมาเป็นแรงบันดาลใจในงานเพลงอัลบั้มชุด async (2017)

"Fullmoon" จากอัลบั้ม async (2017) เป็นผลงานที่ในหนังพูดถึง การนำประโยคของตัวละครในเรื่อง The Sheltering Sky มาแปลเป็นหลายๆ ภาษาและใส่เข้าไปในงานเพลง

"Because we don't know when we will die, we get to think of life as an unexhaustable well yet everything happens on a certain number of time, and a very small number, really.
How many more times will you remember a certain afternoon of your childhood,
some afternoon that's so deeply part of your being that you can't ever consider your life without it,perhaps four or five time more, perhaps not even that ?
how many more times will you watch the full moon rises ?
Perhaps twenty, and yet it all seems limitless."

Paul Bowles

อีกด้านหนึ่งที่หนังแทรกเข้ามา คือเรื่องเหตุการณ์ภัยต่างๆที่เกิดขึ้นกับโลกที่คุณลุงริวอิจิเองให้ความสนใจ เช่น เหตุการณ์สึนามิ เหตุการณ์ 911 ที่แกเองอาศัยอยู่ที่นิวยอร์กในเวลานั้นและได้มีโอกาสถ่ายรูปไว้ เรื่องโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ที่เราไม่เคยรู้มาก่อนว่า เขาเองเป็นหนึ่งในนักเคลื่อนไหวต่อต้านอย่างชัดเจน จนเรื่องพวกนี้ถูกแสดงออกเป็นส่วนหนึ่งในเนื้องานของแกด้วย

และสิ่งสำคัญมากๆของเรื่อง จนเรารู้สึกว่าเหมือนเป็นตัวละครตัวหนึ่ง นั่นก็คือเปียโนที่รอดมาจากเหตุการณ์สึนามิที่คุณลุงริวอิจิหลงใหลในเสียงของมันเป็นพิเศษ เขากล่าวไว้ว่า มนุษย์เรามักไปบิดเบือนธรรมชาติ เปียโนตัวนี้อาจกำลังย้อนกลับคืนสู่ธรรมชาติอีกครั้ง และทุกวันนี้เขาก็ยังคงไม่หยุดทำงาน ยังคงค้นหาเสียงต่อไป เสียงยืนยาวที่เขาหลงใหล เสียงที่ไม่เงียบเมื่อเวลาผ่านไป เหมือนกับผลงานเพลงที่เขาอยากจะฝากทิ้งไว้ให้กับโลกใบนี้

Ryuichi Sakamoto: CODA เป็นเรื่องที่ดีใจมากที่มีโอกาสได้ไปดูในโรงภาพยนตร์ ถ้าดูที่บ้านมีหลับแน่นอน เพราะหนังก็เล่าเรื่อยๆ เนิบๆ ใจเย็นมาก และเสียงก็เป็นส่วนสำคัญมากของเรื่องนี้ พอดูในโรงเรื่องเสียงมันเลยทำงานเป็นพิเศษช่วยพยุงหนังไปด้วย ซึ่งเรื่องนี้อาจไม่ใช่หนังสารคดีที่ยอดเยี่ยมไร้ที่ติ แต่มันได้เล่าเรื่องของบุคคลที่ยอดเยี่ยมและน่ายกย่องที่สุดคนหนึ่ง บุคคลที่เราสมควรที่จะรู้จักไว้ว่าเขามีวิธีคิด วิธีมองโลก วิธีสร้างสรรค์ผลงานอย่างไร และอีกอย่างที่ชอบก็คือ มันเป็นหนังที่เปิดโลกการฟังเพลงของเราอีกโซนหนึ่งด้วย ดีมากๆ

.