วัฒนธรรมการอ่านของคนญี่ปุ่น เปรียบเสมือนต้นไม้ใหญ่ที่มีกิ่งก้านสาขาแข็งแรง ส่วนหนึ่งอาจจะเพราะได้รับการบ่มเพาะและปลูกฝังมาตั้งแต่ยังเป็นต้นอ่อน 

คนญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการอ่านมากจนน่าทึ่ง ไม่ว่าจะในตัวเมืองหลวงอย่างโตเกียว หรือจังหวัดที่อยู่ห่างไกล ภาพที่เห็นจนชินตาคือการอ่านหนังสือ ทั้งในห้องสมุด ในสวนสาธารณะหรือแม้แต่บนรถไฟฟ้า โลกของหนังสือไม่ถูกจำกัดเพียงแค่ตำรา หากแผ่กิ่งก้านกว้างใหญ่ไปตั้งแต่หนังสือภาพหนังสือการ์ตูน วรรณกรรม ตำรา บทเรียน และหนังสือแปล เรียกได้ว่าไม่ว่าจะเด็กเล็กที่ยังไม่รู้หนังสือไปจนถึงผู้ใหญ่ล้วนสามารถก้าวเข้าไปในโลกของหนังสือได้ทั้งสิ้น

                       (มุมหนังสือเด็กของห้องสมุดประชาชนในเขตชินโอคุโบะ โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น)

ห้องสมุดในประเทศญี่ปุ่นไม่เพียงแต่เป็นที่รวบรวมหนังสือสำหรับเอาไว้อ่าน แต่ยังเป็นโลกอีกใบที่ถูกซ่อนเอาไว้ภายใต้ปกหนังสือ หากว่าเราได้ก้าวเข้าไปยังห้องสมุด ไม่ว่าจะเป็นห้องสมุดโรงเรียนหรือห้องสมุดประชาชน ความใส่ใจที่เราได้เห็นเป็นอย่างแรกคือการจัดระเบียบมุมอ่านหนังสือให้เหมาะกับความต้องการของผู้ที่มาเยือน

เด็กๆมักเริ่มต้นก้าวแรกของหนังสือที่ห้องสมุดเตาะแตะไปตามเส้นทางของนิทาน หนังสือการ์ตูน ขยับไปเป็นตำราและวรรณกรรมจนกระทั่งหนังสือแปล ห้องสมุดจึงไม่เพียงแต่เป็นแหล่งเรียนรู้ แต่ยังเป็นที่ซุกซ่อนความฝันจินตนาการ ความคิด ไปจนถึงความสงบจากความวุ่นวายของโลกภายนอก ในมุมของเด็กน้อยหนังสือภาพและนิทานวางอยู่ในตู้ไม้เตี้ยๆ พร้อมโต๊ะตัวเล็กตัวน้อย ประดับสีสันสวยงามให้เด็กๆ สามารถเอื้อมหยิบได้ง่าย และยังมีที่ให้ผู้ปกครองสามารถเข้ามาดูแลเด็กได้โดยสะดวก นอกจากหนังสือยังมีภาพวาดและตัวอักษร ช่วยให้เด็กสามารถหัดอ่านเขียนและเพื่อกันไม่ให้เสียงรบกวนเล็ดลอดออกไปมุมของเด็กจึงเป็นมุมสงบที่อยู่ภายในกั้นด้วยชั้นวางหนังสือสำหรับเด็กโต ในส่วนของผู้ใหญ่ ชั้นหนังสือจะถูกออกแบบให้วางอยู่ตามหมวดหมู่ที่หาได้ง่าย โต๊ะ เก้าอี้สีอ่อน และแสงไฟที่พอดีกับสายตา มีบรรณารักษ์คอยให้คำแนะนำอยู่เสมอ และบรรณารักษ์ ไม่เป็นแต่เพียงผู้พิทักษ์หนังสือ แต่ยังเป็นผู้ชี้ทางให้กับนักอ่านมือใหม่ที่ยังไม่รู้ว่าจะเริ่มต้นโลกอีกใบจากหนังสือเล่มไหนดี

ในประเทศญี่ปุ่น นอกจากห้องสมุด ยังมีคาเฟ่หนังสือเป็นอีกหนึ่งตัวเลือกให้กับผู้คนได้ใช้เวลาในวันหยุดท่องเที่ยวไปในโลกของหยดหมึก พลางจิบกาแฟอย่างสบายใจ นอกจากนี้ร้านหนังสือในญี่ปุ่นเอง ยังมีหนังสือมากมายหลายแบบให้เลือกซื้อหาทั้งของใหม่และของเก่า มีแม้แต่ตลาดนัดสำหรับหนังสือโดยเฉพาะ

การอ่านเป็นหนึ่งในเส้นทางของความรอบรู้ จึงไม่แปลกใจที่ประเทศญี่ปุ่น สามารถพัฒนาศักยภาพของประชากรได้อย่างรวดเร็วเพราะต้นกล้าของการอ่านนี้ได้ถูกบ่มเพาะ ปลูกฝังให้รักการอ่านตั้งแต่เด็กและหนังสือไม่ใช่เรื่องหน้าเบื่อที่มีแค่ตัวอักษรหน้าแต่เป็นโลกอีกใบที่ไม่ว่าจะย่างกรายเข้าไปกี่ครั้งก็มักจะได้พบกับการผจญภัยบทใหม่ที่เราสามารถเลือกได้เอง