เงินใช้ซื้อความสุขได้จริงหรือ?

ข้อสันนิษฐานสำคัญข้อหนึ่งในทางเศรษฐศาสตร์คือเราสามารถใช้เงินซื้อความสุขได้โดยตรง ผ่านการใช้เงินบริโภคสิ่งต่างๆ ซึ่งทำให้พอจะสรุปได้ว่ายิ่งเรามีเงินมากขึ้นเท่าไหร่ ความสุขก็จะเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น

พูดในเชิงเศรษฐศาสตร์คือ ความสุขที่สามารถใช้เงินซื้อได้ไม่มีทางลดไปตามความร่ำรวยของเรา หรือ diminishing return นั่นเอง เพราะถ้าเราเบื่อกับการบริโภค A การมีเงินก็สามารถทำให้เราเปลี่ยนไปบริโภค B ได้ง่ายๆ

เศรษฐศาสตร์ความสุข

แต่หลักฐานทางด้านสถิติที่ผมค้นพบหลังจากทำงานวิจัยเกี่ยวกับความสุขของคนได้ไม่นานคือ ‘เงิน’ และ ‘ความสุข’ ที่วัดได้จากความพอใจในชีวิตของคน (life satisfaction) มีความสัมพันธ์ที่เล็กถึงเล็กมาก เมื่อเทียบกับความสัมพันธ์ของปัจจัยอื่นๆ เช่น การแต่งงาน การมีงานทำ หรือการอยู่ในช่วงอายุต่างๆ ของคนเรา

ยกตัวอย่าง—ในอังกฤษ (ประเทศที่ค่าครองชีพและความเป็นอยู่ค่อนข้างสัมพันธ์กัน) ถ้าคุณต้องการให้เงินคนที่ยังไม่ได้แต่งงานเพื่อให้เขามีความสุขเท่าๆ กับคู่แต่งงานใหม่ คุณต้องให้เงินโดยเฉลี่ย 50,000 ปอนด์ (ราวสามล้านบาท)

และถ้าคุณต้องการใช้เงินชดเชยความสุขของคนคนหนึ่งที่ต้องเสียไปเพราะตกงาน คุณต้องให้เงินเขา 143,000 ปอนด์ (เกือบเจ็ดล้านบาท) เพื่อที่จะให้เขามีความสุขเท่าๆ กับคนที่มีงานทำ

พูดง่ายๆ คืออัตราแลกเปลี่ยนของเงินกับความสุขนั้นน้อยมากจนน่าตกใจ  

รวยแล้วจะมีความสุขจริงหรือ?

ไม่ได้จะสื่อว่ายิ่งจนยิ่งมีความสุขนะครับ แต่แค่อยากจะสื่อว่าการรวยขึ้นไม่ได้หมายความว่าเราจะยิ่งมีความสุขมากขึ้นเหมือนอย่างที่คิดเสมอไป
และชวนกลับไปคิดถึงคำถามที่ว่า

เงินใช้ซื้อความสุขได้จริงหรือ?