ถ้าพูดถึง อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย แล้วแน่นอนล่ะ 
ทุกคนจะต้องคิดถึงอุทยานประวัติศาสตร์อันเก่าแก่…

แต่ถ้าเราบอกว่าอำเภอนี้ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวอีกแห่งที่น่าสนใจไม่แพ้กัน
ที่ชื่อว่า “บ้านคุก” ล่ะ แค่ชื่อก็พอจะดึงดูดความสนใจได้แล้วใช่มั้ย?

บ้านคุกพัฒนา คือหมู่บ้านแห่งหนึ่งในอำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย 
ที่ยังคงมีวิถีชีวิตความเป็นอยู่แบบดั้งเดิม ผู้คนในหมู่บ้านมีความสัมพันธ์กันอย่างแน่นแฟ้น
บ้านส่วนใหญ่จึงปลูกอยู่ติดกันแบบไม่มีรั้วกั้นเพื่อให้ไปมาหาสู่กันได้สะดวก

ปกติแล้ว ชาวบ้านคุกที่เป็นผู้ชายจะทำนาทำไร่เป็นหลัก  
ส่วนผู้หญิงก็ไปช่วยบ้างในช่วงเก็บเกี่ยว

ส่วนเวลาที่เหลือก็จะมาช่วย “ผู้ใหญ่นุช” ผู้ใหญ่บ้านจัดกิจกรรมท่องเที่ยว
นอกจากผู้หญิงแล้ว เด็กๆ ก็ที่เคยเกเรมาก่อนก็ถูกผู้ใหญ่นุชดึงเข้ามาช่วยงานด้วยเหมือนกัน
กิจกรรมเรื่องการท่องเที่ยวจึงเป็นกิจกรรมระดับชุมชนที่คนส่วนใหญ่มีส่วนร่วม

แต่เดิมนั้น บ้านคุกเป็นแหล่งดูงานด้านการเกษตรปลอดสารพิษอยู่แล้วแต่เมื่อ อพท. เข้ามาสนับสนุน บ้านคุกจึงเริ่มดึงดูดนักท่องเที่ยวที่สนใจการท่องเที่ยวแนวชุมชนและวิถีชีวิตมากยิ่งขึ้น
โดยหนึ่งใน  ไฮไลต์ที่ทางหมู่บ้านนำเสนอคือเทศกาลว่าวพระร่วง 
ซึ่งก็สอดคล้องกับวัฒนธรรมและเรื่องเล่าในท้องถิ่นเกี่ยวกับพระร่วง
ที่ตำนานหนึ่งเล่าว่าคือกษัตริย์แห่งสุโขทัย 

ส่วนอีกตำนานหนึ่งเล่าว่าเป็นคนธรรมดาที่มีอิทธิฤทธิ์พิเศษ นั่นคือเป็นผู้มีวาจาสิทธิ์
แต่ไม่ว่าตำนานไหนจะถูกต้อง สิ่งหนึ่งที่เรารู้ก็คือพระร่วงคือบุคคลที่ชาวบ้านคุก
และชาวสุโขทัยเคารพอย่างสูง จนมีตำนานเชื่อมโยงกับการเกิดสถานที่ต่างๆ 

(อันที่จริง บ้านคุก มาจากคำว่า “คุกเข่า” เพราะตำนานหนึ่งเล่าว่าพระร่วงวิ่งตามนางคำจนเหนื่อย 
และตามเท่าไหร่ก็ตามไม่ทัน จึงเสียใจและคุกเข่าร้องไห้ ณ จุดนี้) 

ทุกๆ ปี ชาวสุโขทัยจะมีประเพณีการ ทำว่าวสีขาวและสีแดง
เพื่อบูชาพระร่วงกับพระลืออยู่แล้วที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง 

ชาวบ้านคุกจึงนำการทำว่าวมาสร้างเป็นจุดเด่นให้กับชุมชน
โดยเทศกาลว่าวที่สนับสนุนโดย อพท. นี้จัดขึ้นเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2556 
และพอเห็นว่าประสบความสำเร็จมาก ก็เลยจัดต่อเนื่องกันมาทุกปี

โดยการประกวดทำว่าวจะแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ
อย่างประเภทสวยงาม ประเภทอนุรักษ์ ฯลฯ 

ซึ่งไม่ใช่ แต่ชาวบ้านเท่านั้นที่จะมีสิทธิ์มีส่วนร่วม
ถ้าชาวสุโขทัยหมูบ้านหรืออำเภออื่นๆ สนใจส่งว่าวเข้าประกวดก็ทำได้เช่นกัน
นอกจากนี้ ระหว่างงานเทศกาลจะมีการแสดงละครเล่าเรื่องตำนานท้องถิ่น
เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้รู้จักกับบ้านคุก และอำเภอศรีสัชนาลัยมากยิ่งขึ้นด้วย 

หรือถ้าตารางเวลาไม่สะดวกและมาเที่ยวนอกเทศกาล
ทางชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวของบ้านคุกก็มีแพ็คเกจท่องเที่ยวแบบ 1 วัน หรือ 2 วัน 
ที่รวมเวิร์กช็อปทำว่าวให้ได้เข้าร่วมด้วยเหมือนกัน สรุปก็คือมาเที่ยวได้ทั้งปีนั่นแหละ !

เขียนโดย คุณชิดสุภางค์ ฉายวิโรจน์
www.mylifeinwander.wordpress.com

 
ภาพ: องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน